Góruje nad biskupim miastem i udziela lekcji o powadze życie, jego przemijaniu i chrześcijańskiej nadziei - to pułtuski cmentarz u Świętego Krzyża.
Cmentarz Świętego Krzyża powstał w 1803 r. Wtedy władze pruskie, ze względów sanitarnych, zamknęły m.in. cmentarz przy istniejącym wówczas na starym mieście kościele NMP. Dziś jest on najstarszą istniejącą nekropolią w Pułtusku z grobowcami z XIX wieku.
Znajdujący się na cmentarzu kościół Świętego Krzyża został wzniesiony przez bp. Andrzeja Krzyckiego w 1531 roku. Restaurowano go m.in. za czasów bp. Onufrego Szembeka na początku XIX wieku oraz po drugiej wojnie światowej. Późnogotycka świątynia została zbudowana na planie krzyża greckiego. Elewacja frontonu kościoła jest barokowa.
Wśród zabytków na cmentarzu, warto zwrócić uwagę na najstarszy nagrobek płk. Aleksandra Konopki – jednego z bohaterów powstania listopadowego. Znajdują się tam również mogiły powstańców styczniowych: Tadeusza Tyszki, Jana Ladowskiego, Ksawerego Czerskiego i Ludwika Żmijewskiego. W pobliżu kościoła jest wiele grobów pułtuskich duchownych.
Od 10 lat przy cmentarzu św. Krzyża odbywa się kwesta na renowację zabytkowych nagrobków. W tym roku trwa ona 1 i 2 listopada. Jej organizatorami są: burmistrz Pułtuska, Pułtuskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne i Muzeum Regionalne w Pułtusku.