Małopolskie dokumenty na liście UNESCO
- Kiedy patrzymy na ten dokument, widzimy dzieje Europy Środkowo-Wschodniej w zygocie - mówił o akcie Unii Krewskiej, jednym z wyróżnionych zabytków, bp Grzegorz Ryś.
Jak wyjaśnił, "bez tego skromnego początku nie wydarzyłoby się to niesłychane dzieło, jakim było powstanie państwa polsko-litewskiego". Prezentując przechowywany w zbiorach Archiwum Krakowskiej Kapituły Katedralnej podczas uroczystości wręczenia certyfikatów potwierdzających umieszczenie dokumentów na Liście Krajowej Programu UNESCO Pamięć Świata, biskup zaznaczył, że z wielkością dokumentu kontrastuje jego forma.
- Jest to jeden z najskromniejszych dokumentów, jakie są zachowane w naszych archiwach, pisany bardzo pospiesznie i niezdarnie, poprawiany, skracany, z przekreślonymi słowami, ze zwiększającymi się odstępami, literami - opisywał bp Ryś. - Człowiek patrzy na ten dokument i myśli: "Brudnopis".
Jednocześnie jednak, jak tłumaczył biskup, akt (dotyczący warunków planowanego małżeństwa między królem Polski Jadwigą a Jagiełłą i rozpoczynający serię aktów unii polsko-litewskiej) jest bardzo precyzyjny i stanowi doskonałe źródło do badań nad historią państwa i prawa.
Wśród 11 dokumentów wpisanych w tym roku na listę UNESCO znalazły się aż 4 związane z Małopolską - oprócz aktu z Krewa, to także pierwsze, pochodzące z 1551 roku wydanie "O poprawie Rzeczypospolitej" Andrzeja Frycza Modrzewskiego (ze zbiorów Biblioteki Jagiellońskiej), Testament polityczny księcia Adama Jerzego Czartoryskiego z roku 1861 (zbiory Fundacji XX. Czartoryskich w Krakowie) oraz zbiór przechowywanych w Bibliotece Kórnickiej Polskiej Akademii Nauk dokumentów, dotyczących zakończonego w 1902 roku sporu o utrzymanie w granicach polskiej Galicji okolic Morskiego Oka.
Kilka chwil po oficjalnej części uroczystości wręczenia certyfikatów potwierdzających umieszczenie zabytków na liście UNESCO otwarta została wystawa wyróżnionych dokumentów (część z nich - w tym akt z Krewa - zastąpiono kopiami). Będzie ją można zobaczyć m.in. w najbliższą niedzielę, podczas dnia otwartego Pałacu Prezydenckiego. Na 14 listopada zaplanowano natomiast prezentację oryginału dokumentu w siedzibie archiwum Kapituły Katedralnej - o godz. 10 opowie o nim ks. prof. Jacek Urban.
Czytaj także:
