Papież przyniósł nadzieję

- To pierwsze przedsięwzięcie naukowe, gdzie przedstawia się rezultaty pionierskich badań w tej dziedzinie - powiedział dr Jarosław Szarek, prezes Instytutu Pamięci Narodowej, który wraz z węgierskim Komitetem Pamięci Narodowej zorganizował konferencję w Auditorium Maximum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jej uczestnikami są badacze z Polski, Bułgarii, Czech, Niemiec, Rosji, Rumunii, Stanów Zjednoczonych, Węgier i Włoch.

Metropolita krakowski przypomniał w posłaniu do uczestników, że wpływ nowego papieża zaznaczył się już po pierwszej pielgrzymce do Polski w 1979 r. "Owoce pielgrzymki okazały się w roku następnym, gdy wybuchły pierwsze strajki, a na bramie stoczni pojawiły się wizerunki Matki Bożej i Jana Pawła II. Na to, co się działo w Polsce, na wielki ruch »Solidarności« patrzył cały świat, a szczególnie obywatele państw Europy Środkowo-Wschodniej. Jan Paweł II dotknął wskazówek zegara historii" - napisał abp Marek Jędraszewski.

- Co stało się 16 października 1978 roku? Gdybyśmy wzięli do ręki ówczesne gazety komunistyczne, sądzilibyśmy, że nic wielkiego, skoro była tylko notatka, że krakowski kardynał został wybrany papieżem. Tymczasem stało się coś wielkiego, bo wtedy symbolicznie Manifest Komunistyczny przegrał z Ewangelią. Jan Paweł II przyniósł nadzieję, także zniewolonym narodom Związku Sowieckiego oraz państwom bloku sowieckiego - powiedział dr Szarek.

Prof. Réke Földváryné Kiss, szefowa węgierskiego Komitetu Pamięci Narodowej, wspominała opowieści swojego ojca po powrotach z kolejnych podróży do Polski. - Opowiadał, jaką moc i nadzieję czuł w odwiedzanych kościołach polskich, wynikającą z wezwania Jana Pawła II: "Nie lękajcie się!".

W przerwie obrad konferencji prezes Szarek i dr Andrzej Grajewski z "Gościa Niedzielnego" przedstawili bezpłatny dodatek historyczny "Habemus Papam", jaki na 40. rocznicę wyboru Karola Wojtyły przygotował GN we współpracy z IPN. - Przedstawiliśmy m.in. reakcje na wybór nowego papieża w Polsce, Związku Sowieckim i w Stanach Zjednoczonych - powiedział A. Grajewski.

Dzisiaj w trakcie konferencji mówiono przede wszystkim o sytuacji Kościołów w krajach bloku sowieckiego - od instalacji komunizmu do wyboru Jana Pawła II - oraz o ZSRR w tym czasie. - Polityka Związku Sowieckiego miała zasadniczy wpływ na politykę wyznaniową państw bloku sowieckiego. Ta polityka kościelna czy raczej antykościelna została zapoczątkowana już w 1917 r. i była prowadzona do końca lat 80. Ten wpływ był zaś bezpośredni i pośredni. Z jednej strony sowieccy funkcjonariusze partii i bezpieki bezpośrednio wyznaczali kierunki działalności wobec Kościołów, z drugiej zaś kopiowano sowieckie rozwiązania prawne dotyczące spraw wyznaniowych, m.in. "oddzielenia Kościoła od państwa". Po wyborze K. Wojtyły musiano zmienić nieco retorykę, choć nie praktykę, zdając sobie sprawę, że nowy papież dobrze zna ustrój komunistyczny - powiedział ks. prof. Józef Marecki z UPJPII.

Jutro w trakcie obrad w Auditorium Maximum UJ (aula duża A, ul. Krupnicza 35) będzie mowa o reakcjach na wybór i wpływie pontyfikatu Jana Pawła II na sytuację Kościoła w poszczególnych krajach bloku sowieckiego.

- Potem obrady konferencji przeniosą się do Budapesztu, gdzie 12 października w budynku parlamentu węgierskiego zostaną wygłoszone referaty podsumowujące. Całość wystąpień ze wszystkich dni obrad zostanie opublikowana w trzytomowym wydawnictwie - poinformował dr Szarek.