Polska pomoc dla Skopje była wszechstronna. Brali w niej udział architekci, urbaniści i... artyści. Ten wart przypomnienia epizod pokazujemy na naszej wystawie - opowiadała dziś Agata Wąsowska-Pawlik, dyrektor MCK, wraz z Moniką Rydiger współkuratorka wystawy "Skopje. Miasto, architektura i sztuka solidarności".

Prace nad odbudową nadzorował z ramienia ONZ Adolf Ciborowski. Plan koncepcyjny odbudowy Skopja został opracowany w 1964 r. pod kierunkiem Stanisława Jankowskiego w Pracowni Urbanistycznej Warszawy. Członkiem zespołu planistycznego był m.in. młody wówczas inżynier transportu Wojciech Suchorzewski, dziś 86-letni wybitny urbanista i profesor Politechniki Warszawskiej. - To była niezwykła przygoda. Przez 4 miesiące pod kierunkiem S. Jankowskiego, w czasie wojny bohaterskiego oficera Armii Krajowej, cichociemnego, po wojnie zaangażowanego w odbudowę stolicy, kreśliliśmy plany odbudowy i rozwoju miasta. Naszym atutem było doświadczenie w podnoszeniu z ruin zniszczonej przez Niemców Warszawy. Zastosowaliśmy wówczas także twórczo nasze zasady tzw. optymalizacji warszawskiej, dotyczącej obliczania najkorzystniejszych kosztów, jakie trzeba było ponieść na solidne zaplanowanie i wykonanie prac przy odbudowie oraz dalszym rozwoju przestrzennym miasta - powiedział prof. Suchorzewski.

Skopje odrodziło się w nowoczesnym kształcie architektonicznym. Polskim wkładem było zaprojektowanie przez Wacława Kłyszewskiego, Jerzego Mokrzyńskiego i Eugeniusza Wierzbickiego Muzeum Sztuki Współczesnej. Niezwykłym gestem solidarności artystów polskich było z kolei ofiarowanie do zbiorów tego muzeum ponad 200 swoich prac - obrazów, grafik i rzeźb. Kilkadziesiąt z nich jest teraz po raz pierwszy prezentowanych w Polsce. Darczyńcami byli m.in. artyści związani z Krakowem i Małopolską: Tadeusz Brzozowski, Franciszek Bunsch, Bronisław Chromy, Adam Marczyński, Jerzy Napieracz, Jerzy Nowosielski, Jerzy Panek, Zygmunt Radnicki, Konrad Srzednicki, Olga Peczenko-Srzednicka, a także plastycy z innych stron kraju, m.in.: Jan Berdyszak, Tadeusz Dominik, Józef Gielniak, Alfred Lenica, Ewa Maria Łunkiewicz-Rogoyska (bratanica św. Brata Alberta Chmielowskiego), Henryk Stażewski, Andrzej Strumiłło. - Do Skopje pojechały w większości prace pierwszorzędne, o wysokim poziomie artystycznym. Tę niezwykłą kolekcję sztuki polskiej XX w., nieoglądaną nigdy do tej pory w Polsce, wydobyli teraz z zapomnienia w magazynach Muzeum Sztuki Współczesnej w Skopje Kinga Nettmann-Multanowska i Jacek Multanowski, będący niegdyś ambasadorem polskim w Macedonii - przypomniała dyrektor Wąsowska-Pawlik.

Wystawę można oglądać od 10 lipca do 20 października w siedzibie MCK (Kraków, Rynek Główny 25).