Jak przypomniał prof. Andrzej Betlej, dyrektor zbiorów wawelskich, "prezentacja tych arcydzieł upamiętnia dwudziestą rocznicę  śmierci naszej dobrodziejki - prof. Karoliny Lanckorońskiej". - Byliśmy jej winni wystawę wszystkich dzieł z kolekcji rodzinnej, które podarowała nam w 1994 r. Ten zbiór tworzy 87 obrazów, w większości pędzla mistrzów włoskich od  XIV do XVI wieku. Pokazujemy jego całość na I piętrze zamku, w apartamentach królewskich. Są tu obrazy przeznaczone do wnętrz świeckich, o tematyce mitologicznej, historycznej, alegorycznej, które zdobiło wnętrza pałaców włoskich patrycjuszy. W dolnej części gotyckiej wieży - Jordanki pokazujemy w nowej aranżacji kolekcję obrazów o tematyce religijnej pochodzącą z kościołów i klasztorów włoskich - mówi kustosz Joanna Winiewicz-Wolska.

Wystawie stałej towarzyszy pokaz "Arcydzieła z kolekcji Lanckorońskich" prezentujący trzy obrazy znajdujące się niegdyś w wiedeńskim zbiorze Karola Lanckorońskiego, teraz zaś rozproszone w muzeach Anglii, Ameryki i Holandii: "Portret 21-letniej kobiety" (1522), pędzla naśladowcy Bartholomeusa Bruyna Starszego, "Święty Jerzy i smok" Paola Uccella ( ok. 1470) i "Towarzystwo w ogrodzie" (1661) Barenda Graata.

Obraz Uccella był jednym z najcenniejszych w kolekcji Karola Lanckorońskiego. Należał niegdyś do zbiorów ostatniego króla Polski Stanisława Augusta Poniatowskiego. Został sprzedany w 1959 r. do National Gallery w Londynie. Dochód ze sprzedaży stworzył podstawy finansowe działania powstałej na emigracji Fundacji Lanckorońskich, która wspiera działalność wydawniczą i muzealną oraz udziela stypendiów uczonym i studentom. Wśród stypendystów fundacji był m.in. obecny dyrektor zamku wawelskiego prof. Betlej.

Dobrodziejka zbiorów zamkowych była postacią niezwykłą. Żyła na przestrzeni trzech wieków. Urodziła się w 1898 r., zmarła zaś w Rzymie 25 sierpnia 2002 r. Jej ojciec, hrabia Lanckoroński (1848-1933), był potomkiem możnego małopolskiego rodu, wywodzącego się z podkrakowskiego Brzezia, matka – hrabianka Małgorzata von Lichnovsky, pochodziła ze znanej niemieckiej rodziny arystokratycznej. Karolina czując się dobrze w wielojęzycznym wyższym towarzystwie europejskim pozostała twardą patriotką polską. Dała dowody wyniesionego z domu obowiązku wobec ojczyzny. Zamiłowanie do historii sztuki przejęła po ojcu. Była wykładowczynią Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. W czasie wojny służyła w Armii Krajowej. Aresztowana przez Niemców, ponad dwa lata spędziła w obozie w Ravensbrück. Po wojnie pozostała na emigracji osiedlając się w Rzymie, gdzie założyła Polski Instytut Historyczny. Udało się jej wraz z rodzeństwem odzyskać zagrabione przez Niemców dzieła sztuki z kolekcji rodzinnej. Przez kilkadziesiąt lat spoczywały w sejfach bankowych w Zurychu. Właścicielka postanowiła podarować je narodowi. Dawne obrazy włoskie zostały w 1994 r. podarowane do zbiorów wawelskich, gdyż wg słów ofiarodawczyni "pochodzą z tego samego kraju, którego architekci tworzyli w tym czasie dziedziniec i komnaty wawelskie". Dopełnieniem daru był także m.in. cykl rysunków Jacka Malczewskiego, dokumentujący wyprawę Karola Lanckorońskiego, do starożytnych miast w Azji Mniejszej.

Obrazy znajdują się teraz w stałej ekspozycji zamkowej. Można je także oglądać na prezentacji internetowej pod adresem: www.wawel.krakow.pl/kolekcja-lanckoronskich-wirtualne-zwiedzanie. Pokaz trzech arcydzieł sprowadzonych zza granicy, potrwa zaś do 2 października.

  Prof. Karolina Lanckorońska była wielką patriotką i dobrodziejką kultury polskiej. www.pauart.pl