Malujący teolog. Obchody 100. rocznicy urodzin Jerzego Nowosielskiego

W 100. rocznicę urodzin prof. Jerzego Nowosielskiego przy jego grobie w Alei Zasłużonych na cmentarzu Rakowickim zapłonął symboliczny znicz. Odbyły się także uroczysta panichida i nieszpory.

Historyczka sztuki, znawczyni życia i twórczości Jerzego Nowosielskiego Krystyna Czerni przedstawiła w Karmelitańskim Instytucie Duchowości w Krakowie inwentaryzację twórczości sakralnej artysty.

Wśród osób, którym zawdzięcza pogłębienie znajomości jego twórczości i osobowości, wymieniła m.in. prof. Mieczysława Porębskiego, o. Jana Andrzeja Kłoczowskiego OP, Tadeusza Różewicza i Ryszarda Przybylskiego. Jak opowiadała, patrzyła z zachwytem na przyjaźń łączącą osoby z kręgu Nowosielskiego, którą nazwała „sakramentalną”. 

Przytoczyła m.in. zdanie Tadeusza Różewicza, który opowiadał, że do Nowosielskiego jeździł na rekolekcje, choć ten nigdy nie próbował go nawracać. - Patrzę na niego jako na malującego teologa, a nie malarza o zainteresowaniach religijnych. Jego twórczość była dla niego sposobem świadczenia o Bogu, zarówno ikony, jak i malarstwo świeckie - podkreślała autorka biografii Nowosielskiego. 

Dodała, że był on wielkim ambasadorem kultury wschodniej i Kościoła wschodniego, a jego twórczość filozoficzna i teologiczna wciąż jest aktualna. - Zawsze powtarzał, że chciałby do Kościoła rzymskokatolickiego wpuścić bakcyla prawosławia i to mu się udało - oceniała.

Oficjalna inauguracja Roku Jerzego Nowosielskiego w 100. rocznicę urodzin wybitnego artysty odbędzie się w Galerii Starmach i będzie połączona z otwarciem wystawy „Pracownia Jerzego Nowosielskiego”. Wernisaż odbędzie się 17 stycznia o 18.00 w siedzibie galerii przy ul. Węgierskiej 5. Wystawa potrwa do 11 maja.

Organizatorami jubileuszowych obchodów były Fraternia „Pojednanie” Braci Kapucynów  i Fundacja Akeda. 

Jerzy Nowosielski urodził się 7 stycznia 1923 r. w Krakowie. W pierwszych latach II wojny światowej rozpoczął studia malarskie w Instytucie Sztuk Plastycznych w Krakowie, przemianowanym przez Niemców na Kunstgewerbeschule. W latach 1945-1947 kontynuował studia w Krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych pod kierunkiem prof. Eugeniusza Eibischa.

W tym czasie związał się z Grupą Młodych Plastyków, od 1947 r. był asystentem Tadeusza Kantora w Szkole Sztuk Plastycznych. Od 1957 r. należał do Grupy Krakowskiej i był wykładowcą w zakresie malarstwa i projektowania tkaniny w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Pięknych w Łodzi, ale szybko powrócił do rodzinnego Krakowa. W 1961 r. obronił dyplom w ASP i rozpoczął tu wykłady z malarstwa. Rok później został profesorem krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych.

Od najmłodszych lat był zafascynowany liturgią wschodnią, w której został wychowany, najpierw jako grekokatolik, później prawosławny. Znany był przede wszystkim jako autor prac religijnych - malowideł ściennych, ikonostasów, ale malował też kompozycje abstrakcyjne, pejzaże.

Jest autorem polichromii w cerkwiach, m.in. w Jeleniej Górze, Kętrzynie, zaprojektował także polichromię w nieistniejącej już cerkwi w Białymstoku, ikonostasów w cerkwiach, w tym w krakowskiej cerkwi pod wezwaniem Zaśnięcia Matki Bożej, polichromii w kościołach: w Wesołej k. Warszawy, w kościele Podwyższenia Krzyża Świętego w Warszawie-Jelonkach, w kościele pod wezwaniem św. Franciszka z Asyżu na Azorach w Krakowie. Swymi obrazami zapełnił także zaprojektowaną przez siebie kapliczkę cerkiewną Fundacji św. Włodzimierza przy ul. Kanoniczej 15 w Krakowie.

Uczestniczył w wystawach w kraju i za granicą: w weneckich Biennale, w Sao Paulo, w Nowym Jorku, Lipsku, Essen, Mediolanie, Augsburgu. Jego wystawy indywidualne pokazywano w kraju, a także w Paryżu, Londynie, Wiedniu, Karlskronie i Sztokholmie.

Jego prace znajdują się w wielu kolekcjach prywatnych i muzeach w Polsce i na świecie. Był także teoretykiem sztuki, autorem esejów z dziedziny ikony i teologii prawosławnej, publikowanych m.in. w krakowskim wydawnictwie Znak. Nagradzany przez Ministerstwo Kultury i Sztuki, w 1984 r. Nagrodą Państwową, w 1994 r. Nagrodą Wielką Fundacji Kultury.

Jerzy Nowosielski 14 kwietnia 1999 r. został uhonorowany Srebrnym Medalem „Cracoviae Merenti”, rok później tytułem doktora honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 2010 r. został laureatem Nagrody Polskiej Akademii Umiejętności im. Erazma i Anny Jerzmanowskich. Zmarł 21 lutego 2011 r. Został pochowany w Alei Zasłużonych na cmentarzu Rakowickim.