W uzasadnieniu wyróżnienia wyjaśniono, że tynieccy zakonnicy otrzymali nagrodę „za dbanie o wszechstronny rozwój życia społecznego i religijnego, pielęgnowanie pamięci i kultury przodków jako fundamentu budującego poczucie tożsamości narodowej oraz kształtowanie chrześcijańskich zwyczajów i tradycji”.

Nazwa wyróżnienia wywodzi się od nazwiska siedemnastowiecznego benedyktyna pochodzącego z Tuchowa, o. Marcina Melaniusza OSB, który przyczynił się do podniesienia poziomu intelektualnego rodzinnej miejscowości, która należała wówczas do diecezji krakowskiej (obecnie diecezja tarnowska).

Mnich był również tuchowskim proboszczem. Spisał też cuda i łaski, których doznawali wierni parafii tuchowskiej za wstawiennictwem Matki Boskiej, modląc się przed jej cudownym obrazem. Jego zapiski wydano w 1648 r. w Krakowie w książce pt. "Wonność wdzięczna róży niebieskiej Panny Przenajświętszej w kościele tuchowskim".

Rada Miejska Tuchowa zdecydowała, że patronem honorowego wyróżnienia za wkład w rozwój miasta i gminy Tuchów będzie właśnie o. Marcin Melaniusz OSB. Pierwsze wręczenie statuetki Melaniusza odbyło się w 2006 r. Zaprojektowała ją i wykonała rzeźbiarka Ewa Fleszar.

Początki tynieckiej parafii w Tuchowie nie są znane. Parafię ufundowano przy istniejącym na obszarze przedmiejskim drewnianym kościółku Panny Maryi, którego tytuł brzmiał prawdopodobnie Wniebowzięcie NMP. W 1456 r. utworzono w Tuchowie klasztor filialny opactwa tynieckiego.

W 1627 r. Sebastian Pilsz OSB, prepozyt tuchowski, wzniósł murowany kościół, który spłonął w 1789 r. Proboszcz o. Odon Kontenowicz OSB na gruzach spalonego kościoła z funduszy klasztornych wybudował obecny kościół św. Jakuba jako dar benedyktynów dla Tuchowa.

W Tuchowie rezydował ostatni opat tyniecki i pierwszy biskup tarnowski Florian Amand Janowski (1725-1801). Był m.in. fundatorem figur: św. Floriana, Najświętszej Marii Panny, św. Jana Nepomucena oraz organów w kościele Nawiedzenia. Prepozytura benedyktynów tynieckich w Tuchowie istniała do 1821 r. Mnisi opuścili miasto na skutek kasaty klasztoru przez zaborców.

"Jesteśmy bardzo wdzięczni za pamięć Tuchowian w docenieniu roli, jaką odegrali benedyktyni na przestrzeni kilku wieków w rozwoju miasta i gminy Tuchowa. Zapewniamy o modlitwie i o nią prosimy" - podziękowali za nagrodę mnisi z Tyńca.