Krakowianie, w tym władze miasta i województwa małopolskiego oraz kombatanci, zebrali się 23 stycznia przy mogiłach powstańców styczniowych na cmentarzu Rakowickim. Ich groby znajdują się w osobnych kwaterach przy kaplicy cmentarnej oraz w wojskowej części cmentarza.

Pochowano tu m.in. gen. Edmunda Różyckiego, dowódcę Pułku Jazdy Wołyńskiej, ochotników zmarłych pod Wawelem od ran odniesionych w bitwie pod Miechowem oraz weteranów mieszkających w krakowskim przytulisku dla byłych powstańców. Ostatnim pochowanym na Rakowicach weteranem powstania był zmarły w 1946 r. w wieku 102 lat Antoni Suss.

Opowiedział o tym zebranym Michał Kozioł, zaś kapucyn o. Jerzy Pająk poprowadził modlitwę za dusze powstańców.

Wypełniła się również tego dnia wieczorem sala Filharmonii Krakowskiej podczas koncertu „O ojców grób bagnetów poostrz stal”. Zorganizowali go Stowarzyszenie "Passionart", Instytut Pamięci Narodowej i samorząd województwa małopolskiego.

Chór Psalmodia Uniwersytetu Jana Pawła II, Krakowski Chór Męski przy UPJP II, Chór Uniwersytetu Rolniczego oraz działający przy Uniwersytecie Chór Męski "Agricola" Krakowskiego Środowiska Akademickiego wykonały z towarzyszeniem orkiestry Krakowskiej Młodej Filharmonii i organisty Marka Pawełka pieśni patriotyczne, w tym powstańcze. Dyrygowali: Tomasz Chmiel, Joanna Gutowska-Kuźmicz, Katarzyna Śmiałkowska i Janusz Wierzgacz. Największy aplauz wzbudziły utwory „Ostatni mazur” i „Na bój!”, których solistami byli bas Maciej Drużkowski i tenor Mateusz Prendota. Narratorką koncertu była Lidia Jazgar, przywołująca świadectwa walk niepodległościowych od powstania kościuszkowskiego, przez powstanie styczniowe, Legiony Piłsudskiego, aż po Armię Krajową.

150. rocznica wybuchu powstania stała się okazją do powołania Małopolskiego Szlaku Powstania Styczniowego. Będzie przebiegał przez tereny 23 gmin należących m.in. do powiatu olkuskiego, miechowskiego, proszowickiego, krakowskiego.

– Do końca 2013 roku powstaną strona internetowa szlaku, przewodnik książkowy oraz przewodnik on-line po trasie, natomiast miejsca, w których trwały walki lub w których znajdują się miejsca pamięci, będą oznaczone wizualnie za pomocą specjalnych tablic informacyjnych. W kolejnych latach przewidujemy wzbogacenie trasy o atrakcje, które przyciągną turystów. Podejmiemy też współpracę m.in. ze szkołami i samorządami lokalnymi – powiedział Mariusz Cupiał z Małopolskiego Centrum Edukacji, które jest głównym realizatorem projektu.

Na tym nie kończą się rocznicowe przedsięwzięcia. Do maja będą trwały dwie wystawy w Krakowskim Muzeum Narodowym: „Artyści – świadkowie powstania styczniowego 1863 roku” (Nowy Gmach MNK, al. 3 Maja 1) i „Portrety, symbole, broń – w rocznicę styczniowego zrywu 1863 roku”. Przy pomniku Grottgera na Plantach trwa zaś wystawa plenerowa „Cykle powstańcze Artura Grottgera”, gdzie eksponowane są reprodukcje słynnych powstańczych rysunków malarza.

25 stycznia o godz. 11 w sali Bobrzyńskiego Collegium Maius UJ (ul. Jagiellońska 15) rozpocznie się zaś konferencja naukowa „Powstanie styczniowe i jego miejsce w polskiej tradycji politycznej. Próba bilansu”, zorganizowana przez Ośrodek Myśli Politycznej oraz Wydział Studiów Międzynarodowych i Politycznych UJ.