Ks. Ireneusz Okarmus: W jakim stopniu można na podstawie dzieła literackiego poznać duszę jego twórcy?

Ks. prof. Jan Machniak: – Poezja jest specyficznym sposobem wyrażania uczuć, myśli, świata wewnętrznego, i taka koncepcja była szczególnie obecna u romantyków: Mickiewicza, Słowackiego, Krasińskiego, ale również u Norwida. Wiemy, że to byli ci poeci, którymi inspirował się Karol Wojtyła. Można więc powiedzieć, że on również uważał, iż poezja to sposób wyrażania siebie. Z jednej strony jest to miejsce, gdzie człowiek dojrzewa, uświadamia sobie pewne sprawy, zadaje podstawowe pytania egzystencjalne: kim jest, dokąd zmierza. Z drugiej strony wypowiada to, co sam czuje, kim jest, i jak siebie widzi w relacji do Boga, świata, przyrody, kultury. Można powiedzieć, że w poezji ujawnia się bardzo głębokie wnętrze człowieka. Karol Wojtyła zadawał sobie także pytanie, na ile jest Słowianinem. To wynikało też z tych refleksji, które pojawiły się w czasach romantyzmu czy Młodej Polski. Dla niego było bardzo ważne to, kim jest. W wierszach Karola Wojtyły pojawia się również temat relacji do rodziców. Jeden z pierwszych utworów – „Nad Twoją białą mogiłą” z 1938 roku – jest refleksją poetycką 18-letniego młodzieńca stojącego nad grobem swojej matki. Wiersz mówi o miłości Karola, której nie wypowiedział do końca, gdyż Emila Wojtyła zmarła, gdy on był małym dzieckiem.