Rękopisy na Liście UNESCO

Bogdan Gancarz

publikacja 16.10.2014 20:25

Trzy cenne dokumenty z Krakowa trafiły na Listę Krajową UNESCO. Uroczysty wpis odbył się 17 października w Warszawie.

Rękopisy na Liście UNESCO Na Liście UNESCO znalazł się m. in. oryginał aktu lokacji Krakowa z 1257 r. Grzegorz Kozakiewicz

W trakcie uroczystości w Pałacu Prezydenckim, na Listę Krajową Programu UNESCO „Pamięć świata” zostały wpisane m. in. akt lokacji Krakowa z 1257 r., iluminowany rękopis dzieła Jana Długosza „Banderia Prutenorum” z 1448 r. oraz „Opis żupy wielickiej i bocheńskiej” z 1518 r. Celem programu „Pamięć Świata” jest zwrócenie uwagi na wagę dziedzictwa dokumentarnego.

- Akt lokacji Krakowa został wystawiony przez księcia Bolesława Wstydliwego 5 czerwca 1257 r. nie w samym mieście, lecz w małopolskiej wsi Kopernia. Kraków oczywiście istniał już wcześniej. Po wydaniu aktu lokacyjnego na prawie magdeburskim, stawał się jednak nowoczesnym miastem, z własnym samorządem, z wytyczonym planem zabudowy, obejmującym Rynek Główny i odchodzące od niego ulice  - poinformowała Barbara Berska, dyrektor Archiwum Narodowego w Krakowie, gdzie przechowywany jest oryginał dokumentu lokacyjnego.

Spisany na pergaminie dokument, był opatrzony pięcioma pieczęciami. Do dzisiaj zachowały się dwie z nich: kasztelana krakowskiego i wojewody krakowskiego.

Cyfrową kopię dokumentu można obejrzeć w Małopolskiej Bibliotece Cyfrowej pod adresem: http://mbc.malopolska.pl/dlibra/docmetadata?id=17757.

- Cieszy mnie przypomnienie rękopisu „Banderia Prutenorum”. To pierwsze dzieło, które wyszło spod pióra wielkiego piętnastowiecznego historyka krakowskiego Jana Długosza. Ów opis 56 chorągwi krzyżackich zdobytych pod Grunwaldem i przechowywanych długo w katedrze wawelskiej, interesuje także historyków sztuki. Jest bowiem iluminowany kolorowymi podobiznami chorągwi, wykonanymi przez Stanisława Durinka, który pracował dla kapituły krakowskiej i króla Kazimierza Jagiellończyka - powiedział Jarosław P. Kazubowski, krakowski historyk sztuki średniowiecznej.

Dzieje rękopiśmiennego kodeksu z 1448 r., zawierającego dzieło Długosza były burzliwe. Autor przeznaczył go pierwotnie dla biblioteki uniwersytetu krakowskiego. Znalazł się on jednak ostatecznie w skarbcu katedralnym, potem zaś w bibliotece kapituły katedralnej. Stąd w 1940 r. zrabował go niemiecki gubernator Hans Frank i przekazał na zamek w Malborku. Po wojnie kodeks pojawił się na aukcji w Londynie i po zakupie powrócił do Polski. Był przechowywany  w Warszawie, skąd w 1963 r. podarowano go Uniwersytetowi Jagiellońskiemu. Odtąd przechowywany jest w Bibliotece Jagiellońskiej.

Podobiznę całości dzieła długości można oglądać w Jagiellońskiej Bibliotece Cyfrowej pod adresem: http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/doccontent?id=227556&from=FBC.

Niemniej ciekawy jest szesnastowieczny „Opis żupy wielickiej i bocheńskiej”.

- Powstał w trakcie porządkowania zarządu kopalniami soli przez Jana Bonera. To unikatowy dokument, ukazujący precyzyjnie opis struktury i funkcjonowania wielkiego przedsiębiorstwa, jakim były saliny bocheńskie i wielickie - poinformowała dr Karolina Grodziska, dyrektor Biblioteki Naukowej PAU i PAN w Krakowie, gdzie jest przechowywany rękopis opisu kopalni soli.

Oryginały wszystkich rękopisów wpisanych na Listę Krajową UNESCO „Pamięć Świata”, są ze względów konserwatorskich pokazywane bardzo rzadko. Będzie je można obejrzeć w Krakowie w sobotę 18 października i niedzielę 19 października. Rękopis aktu lokacyjnego będzie można zobaczyć w siedzibie Archiwum Narodowego w Krakowie przy ul Siennej 16 od godz. 10 do 17. „Banderia Prutenorum” oraz „Opis żupy wielickiej i bocheńskiej” zostaną zaś wystawione od godz. 10 do 14, w sali konferencyjnej Starego Gmachu Biblioteki Jagiellońskiej (wejście boczne od ul. Kadrówki). Wstęp na ekspozycje jest wolny.