Katechizmy z biblioteki hrabiego

Ewa Kozakiewicz

publikacja 19.01.2015 10:14

W Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego - Oddziale Muzeum Narodowego w Krakowie przy ul. Piłsudskiego 12 można oglądać unikatowe druki religijne oraz dawne mapy ziem Rzeczypospolitej.

Katechizmy z biblioteki hrabiego Lwią część ekspozycji stanowią książki ze zbiorów hr. Emeryka Hutten-Czapskiego Grzegorz Kozakiewicz

Są tam biblie, katechizmy, rozprawy teologiczne, kancjonały, książki święte i przeklęte, aresztowane, zakazane, palone, ratowane, cenione.

Ekspozycja została rozmieszczona w dwóch salach. - W Sali Bibliotecznej umieszczono w trzech gablotach 58 starodruków różnych wyznań: katolickie, protestanckie, prawosławne, unickie, także judaika w języku hebrajskim i w jidisz oraz druki świadczące o istnieniu islamu na ziemiach polskich - opowiada kurator wystawy Iwona Długopolska, kustosz w Dziale Starych Druków, Rękopisów i Kartografii MNK.

- Nasza ekspozycja jest próbą ukazania religijnej różnorodności na ziemiach polskich od XV do XVIII wieku poprzez zaprezentowanie wybitnych obiektów edytorskich, takich jak biblie, katechizmy, teksty liturgiczne, traktaty teologiczne, polemiki religijne, zbiory kazań i pieśni kościelnych, kancjonałów - dodaje kuratorka.

Hrabia Emeryk Hutten-Czapski w swojej bibliotece zgromadził wiele ciekawych nabytków i lwia część eksponatów na wystawie pochodzi właśnie z jego kolekcji starodruków. Istotna jest m. in. Biblia Leopolity. Jej nazwa pochodzi od nazwiska tłumacza Jana Leopolity, a Biblia ta jest pierwszym przekładem na język polski.

Cennym nabytkiem hrabiego był także Mszał Krakowski, zamówiony przez biskupa Jana Konarskiego, wydrukowany  w Strasburgu w 1510 roku. Szczególnie okazale przedstawia się drzeworyt z tej księgi, ukazujący rozmowę świętych Stanisława i Floriana, patronów diecezji krakowskiej i Królestwa Polskiego.

Przy ul. Piłsudskiego można także zobaczyć olbrzymich rozmiarów Biblię Brzeską (również ze zbiorów hrabiego Hutten-Czapskiego), zwaną także Biblią Radziwiłłowską. Wydana w 1563 roku w Brześciu Litewskim wygląda tym piękniej, że jej tytuł obramowany został drzeworytniczymi scenami biblijnymi.

- To wielkie osiągnięcie naukowców protestanckich. Uważa się ją za pierwszy polski przekład Biblii z języków hebrajskiego i greckiego - wyjaśnia I. Długopolska. Na wystawę trafiła także katolicka Biblia Jakuba Wujka wydana w Krakowie w 1599 roku, już po śmierci tłumacza. - O znakomitej roli tej Biblii i jakości tłumaczenia świadczą zwroty, które przez wieki były powszechnie używane. Wielu ludzi było przyzwyczajonych do tego wydania aż do 1965 roku, kiedy wydano Biblię Tysiąclecia - podkreśla kuratorka wystawy.

Białym krukiem wydanym w Krakowie, jest inkunabuł Triod Cvetnaja, zawierający  modlitwy i porządek Służby Bożej w okresie od niedzieli Wielkanocnej do niedzieli Wszystkich Świętych. To jedna z pierwszych ksiąg prawosławnych, wydana w 1491 roku przez Szwajpolta Fiola, nietuzinkowego drukarza, który za herezje został uwięziony, a na księgi, które wydawał nałożono sekwestr.

Wśród eksponatów znalazł się także dowód polskiej działalności misyjnej wśród muzułmanów - katechizm jezuity Michała Ignacego Wieczorkowskiego, wydany "z okazyi nawrócenia Tatarzyna budziackiego".

Wystawa starodruków religijnych i map w Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego przy ul. Pilsudskiego 12 jest czynna do 3 maja. To czwarta cykliczna prezentacja unikatowych starodruków.