Pięcioro nowych Sprawiedliwych

pm /PAP

publikacja 30.04.2015 11:57

W Żydowskim Muzeum Galicja wręczono Medale Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. Wśród nich żonie pisarza Ferdynanda Goetla.

Pięcioro nowych Sprawiedliwych Medal Sprawiedliwy wśród Narodów Świata Marek Piekara /Foto Gość

Uhonorowani to: Jadwiga Szkilnik i jej matka Helena Sokalska oraz Stanisław Faliszewski, Jadwiga Goetel i Maria Stokłosa. Medale ich wnukom wręczała w środę E. Ruth Cohen-Dar, wiceambasador Izraela w Polsce. „W tych ciężkich, mrocznych czasach, kiedy Żydzi byli prześladowani i mordowani, ludzie ci wykazali się nie tylko wielką odwagą, lecz również wielką szlachetnością i humanizmem. W czasach, kiedy śmierć czyhała na każdym kroku, ci bohaterowie wyciągnęli pomocną dłoń, dając prześladowanym szansę na przeżycie” - powiedziała wiceambasador.

Jadwiga Goetel była żoną wybitnego pisarza Ferdynanda Goetla, przed wojną blisko związanego z Krakowem. W 1943 r., za wiedzą Delegatury Rządu na Kraj, wziął on udział z ramienia Czerwonego Krzyża w misji niemieckiej, która badała groby polskich oficerów w Katyniu. Po wojnie był dla Sowietów jednym z najbardziej niewygodnych świadków zbrodni katyńskiej. Został przez władze komunistyczne oskarżony o kolaborację z Niemcami i ścigany listami gończymi. Przez rok ukrywał się w jednym z krakowskich klasztorów.

Jadwiga Goetel pomogła Róży i Marianowi Reibscheidom oraz ich synowi Marianowi. Na początku wojny rodzina ukrywała się w podkrakowskich Wawrzeńczycach, gdzie zmieniła nazwisko na Steczko. Pod koniec 1943 r. przeprowadziła się do Warszawy. Tam opiekowała się nimi pani Jadwiga.

Z kolei Helena Sokalska i jej córka Jadwiga Szkilnik uratowały Ninę i Marka Szmajuków oraz ich 6-letnią córkę Ziutę. Suzanne Schneider (Ziuta) przyleciała na ceremonię w Muzeum Galicja z mężem, dziećmi i wnukami wprost z Nowego Jorku, by opowiedzieć swoją historię. „W obliczu niesamowitego niebezpieczeństwa te dwie kobiety przyjęły nas pod swój skromny dach. Wszystkim groziło rozstrzelanie. Naprzeciwko domu swoją siedzibę miało Gestapo i to w jakimś sensie nas uratowało, ponieważ nikt nie podejrzewał, że kobiety w domu po drugiej stronie mogą ukrywać Żydów” - mówiła Schneider.

Stanisław Faliszewski jest jedną z osób, którym życie zawdzięcza Ilana Ben Israel, urodzona w 1929 r. we Lwowie jako Helena Tennenbaum. Dzięki Marii Stokłosie ocalała pochodząca ze Lwowa Bronisława Goldfischer.

Medal Sprawiedliwy wśród Narodów Świata jest przyznawany od 1963 r. Dotychczas Instytut Yad Vashem uhonorował nim ok. 25 tys. osób z 47 krajów, wśród nich prawie 6,5 tys. Polaków.