Tajemnice odnalezionych szaf

Świadomość, że mają wreszcie miejsce, w którym mogą się wspólnie spotykać, uskrzydliła mieszkańców Podgórza. Okres międzywojenny to czas ogromnej aktywności społeczno-religijnej zarówno duszpasterzy, jak i parafian. – To było wówczas niezwykłe miejsce. Działało wiele cechów, fundacji i stowarzyszeń. Z pewnością jest to historia, którą warto zbadać – twierdzi ks. Antoni Bednarz, obecny proboszcz parafii św. Józefa. Gospodarzem był w tamtych czasach ks. Józef Niemczyński. – Całe życie Podgórza skupiało się wtedy przy kościele – dodaje Andrzej Głuc, który dotarł do nieznanych wcześniej dokumentów poświadczających działalność parafii. W zakurzonych szafach znalazły się zaproszenia dla ks. Niemczyńskiego na spotkanie z prezydentem Ignacym Mościckim i karty wstępu na imprezy organizowane przez różne środowiska. Proboszcz odwiedzał ubogich, o czym świadczy choćby informacja o poświęceniu schroniska dla bezdomnych mężczyzn im. Brata Alberta. Archiwalia przetrwały nietknięte przez 70 lat. Dlaczego? Wyjaśnienie tkwi w ich najciekawszej części. To dokumenty poświadczające przejście wielu rodzin z judaizmu na katolicyzm. W czasie okupacji hitlerowskiej proboszcz fałszował metryki dla Żydów, by ich ocalić. Później, jeszcze w czasie wojny, wszystkie dokumenty ukrył między starymi protokołami przedślubnymi. Przez lata nikt się nimi nie interesował.

Parafia inna niż wszystkie

Po wojnie nastał dla Podgórza trudny czas. Mieszkańcy borykali się z biedą i brakiem perspektyw. W latach 70. XX w. rozpoczęły się przeprowadzki. Podgórzanie osiedlali się na krakowskich Azorach, w Nowej Hucie czy Bieżanowie. – Za czasów ks. Franciszka Kołacza, poprzednika obecnego proboszcza, odbywały się tu Msze za ojczyznę, spotkania modlitewne, koncerty, konferencje i spektakle – przypomina Adam Sasinowski, który opracował poczet proboszczów Podgórza. Spotkaniom tym służył wyremontowany w 1980 roku Kamieniołom, czyli zabytkowe piwnice pod budynkiem plebanii. Podziemia zostały nazwane tak od tytułu poematu Karola Wojtyły, bo św. Jan Paweł II jest źródłem nieustannych inspiracji dla odbywających się tutaj spotkań. Na Podgórzu nastąpiło też to samo zjawisko, które dotknęło wcześniej centrum miasta i Kazimierz. – To wysiedlenia ludzi z kamienic. Wiele z nich ma nowych właścicieli, stąd z powodu podniesionych czynszów dawni mieszkańcy się wyprowadzili – mówi ks. Bednarz. Obecnie Stare Podgórze jest bardzo wyludnione. Rdzenni podgórzanie, którzy pozostali w miejscu, gdzie upłynęło im całe życie, są natomiast mocno związani z parafią. Są bardzo ważną cząstką wspólnoty, zawsze obecni na nabożeństwach, aktywnie włączający się w życie parafii. – Mieszkają tu też studenci i pracownicy różnych firm, którzy wynajmują mieszkania – mówi kapłan, dodając, że to duże wyzwanie duszpasterskie. W krajobrazie Podgórza pojawiają się również nowe osiedla, bo sprowadziły się tu młode małżeństwa. – Wiele z nich to wspaniałe chrześcijańskie rodziny. Widzimy wielki wzrost udziału rodzin z dziećmi w niedzielnej Mszy św. dla dzieci o 10.30. Dużo młodych osób, studenci i absolwenci, przychodzi na wieczorne Msze – opowiada gospodarz parafii. Istotnym zadaniem jest dotarcie do nich i zaproszenie do udziału w życiu wspólnoty. O odmłodzeniu Kościoła na Podgórzu świadczy rekordowa w tym roku liczba chrztów – ponad 160. – Chrzcimy też dzieci tych małżonków, którzy nie należą do parafii, ale wybrali sobie nasz kościół na miejsce ślubu i potem wracają, by tutaj ochrzcić potomstwo – przyznaje duchowny. Malowniczo położony kościół św. Józefa, zwany perłą neogotyku, jest bowiem jednym z najczęściej wybieranych przez młode pary miejsc na ślub.