Dziękczynienie za stulecie bazyliki franciszkanów

Bogdan Gancarz Bogdan Gancarz

publikacja 23.02.2020 15:07

Kościół franciszkanów, obecnych w Krakowie od 1237 r., od stu lat nosi tytuł bazyliki mniejszej, nadany mu 23 lutego 1920 r. przez papieża Benedykta XV. Z tej okazji 22 i 23 lutego odbywały się uroczystości jubileuszowe.

Dziękczynienie za stulecie bazyliki franciszkanów - Każdy z nas jest świątynią Boga, która jest ważniejsza od tych z drewna i kamienia. Podziwiamy jednak tę świątynię, która 100 lat temu otrzymała tytuł bazyliki. Ileż w niej piękna! - mówił abp Marek Jędraszewski. Bogdan Gancarz /Foto Gość

Dzisiaj odprawiono jubileuszową Mszę św. pod przewodnictwem abp. Marka Jędraszewskiego, a na krużgankach klasztornych zorganizowano wystawę unikatowych pamiątek związanych ze stuleciem. W uroczystościach, na znak tego, że świątynia i klasztor krakowski są kolebką wszystkich franciszkanów polskich, wzięli udział prowincjałowie trzech prowincji franciszkańskich w Polsce: o. Marian Gołąb z Krakowa, o. Wiesław Pyzio z Warszawy  i o. Tomasz Ryłko z Gdańska.

- Nasza  świątynia otrzymała tytuł bazyliki mniejszej jako jeden z pierwszych kościołów w Krakowie. Było to wyróżnienie szczególne. Teraz chcieliśmy przede wszystkim podziękować Panu Bogu za to, co się w tym miejscu przez te 100 lat wydarzyło - powiedział o. Piotr Bielenin, gwardian klasztoru franciszkanów w Krakowie. - Zależało nam, by w trakcie uroczystości podkreślić wymiar duchowy jubileuszu. Wiemy, że to miejsce jest w jakiś sposób konfesjonałem miasta Krakowa. Chcemy podziękować Panu Bogu za otrzymywane tu łaski oraz za Kościół duchowy, który trwa w tych murach w postaci ludzi, którzy się tu modlą i wzrastają w wierze - dodał gwardian.

Wspomniał osoby, które przez ostatnie sto lat budowały tutaj swoją świętość: bł. Anielę Salawę, św. Maksymiliana Marii Kolbego, który tutaj zakładał pierwszą wspólnotę Rycerstwa Niepokalanej, bł. Michała i Zbigniewa, którzy przez 6 lat przechodzili tu formację kapłańską, wreszcie św. Jana Pawła II, który jako biskup krakowski często klęczał w ławce pod chórem na osobistej modlitwie, odprawiał w kaplicy Męki Pańskiej Drogę Krzyżową i celebrował Msze św. z różnych okazji.

Metropolita krakowski, wspominając w homilii św. Jana Pawła II, papieża mocno związanego z bazyliką, powiedział, że papież Franciszek w swojej najnowszej książce na temat duchowości i życia Jana Pawła II, nazwał go "wielkim". Takimi określano do tej pory 3 papieży z pierwszych wieków chrześcijaństwa: Leona I, Grzegorza I i Mikołaja I. Wobec papieża Polaka zaczęto używać po jego śmierci takiego określenia.  - Papież Franciszek dał jednak niejako swą papieską pieczęć, by tak patrzeć na człowieka bardzo mocno związanego z tą ziemią, z tym miastem, z tą bazyliką - powiedział abp Jędraszewski.

Wspomniał, że "każdy z nas jest świątynią Boga, która jest ważniejsza od tych z drewna i kamienia".  - Podziwiamy jednak tę świątynię, która 100 lat temu otrzymała tytuł bazyliki. Ileż w niej piękna! Ileż wspaniałych dzieł: witraży, malowideł, ileż wspaniałych ludzi, którzy oddawali całą swój talent, swoją pracę, by ta świątynia była prawdziwie cudem tego miasta, królewskiego Krakowa, by przyciągała do siebie ludzi. Ci, wpatrzeni w jej piękno, przynosili swe najpiękniejsze dzieła Temu, który jest źródłem piękna, wszelkiego dobra i wszelkiego życia, dla Tego, którego Stanisław Wyspiański tak cudownie przedstawił jako Boga Stwórcę w swoim witrażu, który jest tutaj - powiedział abp Jędraszewski. - Nie zapominajmy jednak, że skoro zostaliśmy przez Boga powołani do tego, by być Jego świątynią, to spoczywa na nas wielki i wspaniały obowiązek, by znaleźć właściwe hierarchie wartości, by umieć żyć wg Bożej nauki, by przyjmować Ewangelię każdego dnia na nowo, z kolejnym entuzjazmem, z kolejną wdzięcznością i z coraz większą nadzieją, że stajemy się coraz bardziej Bożymi dziećmi - dodał metropolita krakowski

Świętowanie  jubileuszu stulecia bazyliki, będzie kontynuowane przez rok w każdą pierwszą niedzielę miesiąca, podczas Mszy św. o 16.30, którym będą przewodniczyć kolejno kustosze bazylik krakowskich - 1 marca o. Piotr Ciuba, przeor klasztoru dominikanów i kustosz bazyliki Trójcy Świętej. W niedzielę 1 marca na krużgankach będzie można oglądać także po raz kolejny wystawę jubileuszową.

O. Maksymilian Kolbe nie był jedynym późniejszym świętym, który mieszkał na terenie klasztoru franciszkanów.  Swoje lokum, w czasach, gdy był profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego, znalazł tu także Józef Sebastian Pelczar. W czasie II wojny światowej, w związku z tym, że Wawel był zajęty przez Niemców, biskupi krakowscy sprawowali liturgię w bazylice franciszkanów. Św. Jan Paweł II jako papież był tu w 1979 i 1991 r., gdy beatyfikował Anielę Salawę, której relikwie znajdują się w sarkofagu na terenie  świątyni.

W murach bazyliki był także w 2016 r. papież Franciszek i przy relikwiach błogosławionych męczenników franciszkańskich: Michała Tomaszka i Zbigniewa Strzałkowskiego, którzy spędzili tu 6 lat swojej formacji kapłańskiej i zakonnej, modlił się za ofiary terroryzmu. Była to również świątynia bliska sercu kard. Franciszka Macharskiego m.in. ze względu na osobę jej i jego patrona. Tu w 1950 r. przyjął święcenia kapłańskie z rąk abp. Adama Stefana Sapiehy, a potem modlił się często. Nic dziwnego, że po jego śmierci bazylikę franciszkańską wybrano na dwudniowe uroczystości żałobne w dniach 3-4 sierpnia 2016 r.

Z kościołem, w czasach, gdy stał się bazyliką, byli związani dwaj wybitni artyści malarze: Jacek Malczewski i Józef Mehoffer. Malczewski był tercjarzem franciszkańskim i został pochowany w habicie tercjarskim. Nim trumna z jego ciałem została złożona w październiku 1929 r. w Panteonie Narodowym na Skałce, odprawiono przy niej Mszę św. u franciszkanów. J. Mehoffer w latach 1933-1946 namalował zaś w kaplicy Męki Pańskiej cykl obrazów Drogi Krzyżowej.

Niepowtarzalną okazję prześledzenia tego, co działo się przez 100 lat od nadania kościołowi tytułu bazyliki, daje wystawa na krużgankach klasztornych. Pokazano m.in. oryginał listu apostolskiego papieża Benedykta XV "Cracoviae in Polonia" z 23 lutego 1920 r. nadający kościołowi św. Franciszka z Asyżu i braci mniejszych konwentualnych w Krakowie, "ze względu na chwalebną pamięć o tej sławetnej świątyni" godność i tytuł bazyliki mniejszej, zdjęcia bp. Adama Stefana Sapiehy i papieża Benedykta XV oraz ówczesnych przełożonych franciszkańskich: o. Alojzego Karwackiego, prowincjała  i o. Mariana Sobolewskiego, gwardiana klasztoru, a także afisz zapraszający na uroczystości z okazji podniesienia kościoła franciszkanów do godności bazyliki mniejszej.

O ludziach związanych z bazyliką przypomina m. in.   fotografia zmarłego Jacka Malczewskiego w stroju tercjarza franciszkańskiego, zdjęcie z Mszy św. pogrzebowej odprawionej w bazylice 12 października 1929 r., zdjęcie z uroczystości żałobnych kard. F. Macharskiego w 2016 r., portrety św. Józefa Sebastiana Pelczara, bł. Anieli Salawy i św. Maksymiliana Kolbe, księga wpisów Rycerstwa Niepokalanej, pierwszy numer "Rycerza Niepokalanej" wydany w Krakowie w 1922 r.,  pamiątki Chóru Cecyliańskiego, założonego przy bazylice w 1923 r. przez kompozytora i dyrygenta o. Bernardina Rizziego w 1923 r., jego portret rysunkowy, wykonany przez J. Mehoffera w 1927 r., stuła ofiarowana bazylice przez papieża Jana Pawła II 6 czerwca 1979 r., relikwie bł. Michała Tomaszka i bł. Zbigniewa Strzałkowskiego, tron, na którym siedział papież Jan Paweł II podczas spotkania z chorymi 6 czerwca 1979 r., ornat, w którym odprawiał Mszę św. na rozpoczęcie 1978 r., w którym został wybrany na Stolicę Piotrową.

 

Dziękczynienie za stulecie bazyliki franciszkanów   Na krużgankach klasztornych można było zobaczyć m.in. oryginał listu apostolskiego "Cracoviae in Polonia" papieża Benedykta XV, nadający świątyni tytuł bazyliki mniejszej.