Kraków. Wystawa o gen. Bieńkowiczu

Bogdan Gancarz Bogdan Gancarz

publikacja 15.11.2021 07:00

W Muzeum Armii Krajowej (ul Wita Stwosza 12) do 21 listopada można oglądać wystawę o gen. Tadeuszu Bieńkowiczu "Rączym" (1923-1919), żołnierzu Armii Krajowej i powojennego podziemia niepodległościowego, kawalerze Orderu Virtuti Militari.

Kraków. Wystawa o gen. Bieńkowiczu Plansze wystawy przedstawiają szlak życia gen. Tadeusza Bieńkowicza. Adam Wojnar

Życie i dokonania bojowe generała przedstawiono na 24 planszach ekspozycji przygotowanej przez Stowarzyszenie im. gen. bryg. Bolesława Nieczuja-Ostrowskiego we współpracy z Urzędem ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz 4. Warmińsko-Mazurską Brygadą Obrony Terytorialnej.

Tadeusz Bieńkowicz urodził się 15 kwietnia 1923 r. w Lidzie. W czasie okupacji sowieckiej działał w podziemnym harcerstwie. Później, już po wejściu Niemców na wschodnie tereny RP, wstąpił do Armii Krajowej, przybierając pseudonim "Rączy". Był żołnierzem II batalionu 77 Pułku Piechoty AK, działającym w okolicach Lidy. Cały pułk był zaś częścią Nowogródzkiego Okręgu AK.

Młody Bieńkowicz uczestniczył w wielu akcjach bojowych, m.in. w rozbiciu więzienia w Lidzie w styczniu 1944 r., za co uhonorowano go srebrnym krzyżem Virtuti Militari. Dowodził wówczas atakiem na wartownię więzienną.

Już po ponownym wkroczeniu Sowietów kontynuował działalność konspiracyjną wpierw na Nowogródczyźnie, pod dowództwem Jana Borysewicza "Krysi", a później m.in. w Gdańsku. Rozpoczął studia w krakowskiej Akademii Handlowej (obecnie Uniwersytet Ekonomiczny). W 1950 r. został aresztowany i po wielomiesięcznym, pełnym tortur śledztwie, skazany na dożywocie. Wyszedł z więzienia w 1956 r. Na początku lat 90. został zrehabilitowany sądownie. Mimo sędziwego wieku i walki z chorobą nowotworową, aktywnie działał w organizacjach kombatanckich, spotykał się z młodzieżą, wspierał krakowskie Muzeum AK.

W 2016 r. prezydent Duda odznaczył ówczesnego płk. Bieńkowicza krzyżem komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. W marcu 2018 r. odwiedził go w domu w podkrakowskich Węgrzcach, 24 kwietnia tego samego roku awansował go do stopnia generała WP. Uroczystość wręczenia nominacji generalskiej odbyła się 30 maja 2018 r. w trakcie wizyty prezydenta w Dowództwie Komponentu Wojsk Specjalnych przy ul. Tynieckiej w Krakowie.

Gen. Bieńkowicz zmarł 13 grudnia 1919 r. w Krakowie. Pochowano go 21 grudnia 1919 r. w alei zasłużonych wojskowej części cmentarza Rakowickiego z honorami wojskowymi, w obecności prezydenta Rzeczypospolitej Andrzeja Dudy. W przemówieniu przy trumnie bohatera prezydent RP zaznaczył, że gen. Bieńkowicz nigdy nie zaparł się swojej wiary i przekonań, nigdy nie poddał swego ducha, nigdy się nie złamał. "Panie generale, z całego serca w imieniu Rzeczypospolitej dziękuję za pana piękne życie, wspaniałą bohaterską walkę, hart ducha i wielkie oddanie ojczyźnie do samego końca jako harcerza, jako żołnierza, jako tego, który przeszedł przez piekło cierpień, wreszcie jako świadka, wodza i nauczyciela. Rzeczpospolita nigdy panu tego nie zapomni. Cześć i chwała bohaterom! Spoczywaj w pokoju" - powiedział prezydent Duda.