Nie żyje Romuald Twardowski

Bogdan Gancarz Bogdan Gancarz

|

Gość Niedzielny

publikacja 13.01.2024 14:01

Wybitny kompozytor polski zmarł dziś w 94. roku życia. Informację o jego śmierci podał w mediach społecznościowych Tadeusz Deszkiewicz, dziennikarz muzyczny, doradca prezydenta Rzeczypospolitej Andrzeja Dudy.

Nie żyje Romuald Twardowski Romuald Twardowski komponował po mistrzowsku, szczególnie utwory chóralne. Bartek Barczyk /PWM

Romuald Twardowski, urodzony w Wilnie, od 1957 r. mieszkający i tworzący w Warszawie, był  równocześnie związany wieloma więzami z Krakowem. "To była piękna postać. W jego sercu na zawsze pozostało Wilno, w którym się urodził. Był wychowankiem Juliusa Juzeliunasa w tamtejszym konserwatorium. Uczył się także u legendarnej Nadii Boulanger w Paryżu. Nigdy nie był wyznawcą awangardy, nie podążał za muzyczną modą, ale wbrew niej stworzył własny język muzyczny. Tworzył wybitne dzieła od muzyki sakralnej, przez symfoniczną, po niezwykle popularne piosenki dla dzieci" - napisał red. Deszkiewicz, który w 2020 r. z okazji jubileuszu kompozytora, dekorował jubilata w imieniu prezydenta RP Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. "Pan Romuald był człowiekiem o wielkim sercu, był pełen empatii także wobec niepełnosprawnych. Działaliśmy razem m.in. w fundacji poświęconej wybitnie uzdolnionym muzycznie dzieciom autystycznym i po porażeniu mózgowym. Razem z nieodłączną żoną Alicją wspierali tych, którzy tego wsparcia potrzebowali" - dodał red. Deszkiewicz, kierujący do niedawna Radiem dla Ciebie.

Ważnym elementem związków kompozytora z Krakowem jest działające tu Polskie Wydawnictwo Muzyczne, od kilkudziesięciu lat wydające jego kompozycje. "Romuald Twardowski to legenda polskiej muzyki, postać niezwykła, osobowość nietuzinkowa. Artysta pełen zaraźliwego entuzjazmu, twórczej energii, znakomitego humoru i niebywałej życzliwości. To dla zespołu naszej oficyny wielki zaszczyt, że od prawie sześciu dekad możemy ściśle współpracować z tak wybitnym twórcą, publikować jego kolejne dzieła - nie tylko chóralne, z których jest chyba najbardziej znany, i promować jego muzykę na całym świecie"- mówił Daniel Cichy, dyrektor i redaktor naczelny PWM, przy okazji jubileuszu 90. rocznicy urodzin prof. Twardowskiego.

"Jest jednym z najważniejszych kompozytorów swojego pokolenia. Stroniąc od awangardy za wszelką cenę, potrafi włączyć elementy nowoczesnych technik kompozytorskich do własnego języka muzycznego, nadając mu rys nowoczesności. Zestawiając średniowieczne tradycje ze zdobyczami XX w., konsekwentnie tworzy muzykę oryginalną, a jednak zawsze przystępną nie tylko dla odbiorców, ale i wykonawców, którzy podkreślają wartość artystyczną utworów Twardowskiego, jak i wygodny zapis" - zaznaczyła wówczas Maryla Zając z PWM.

Z okazji jubileuszu 90. rocznicy urodzin kompozytora krakowskie wydawnictwo przygotowało 10 odcinków jego filmowych gawęd, w których wspominał najważniejsze momenty swojego życia. Cykl "Gawędy Romualda Twardowskiego" jest dostępny na kanale PWM w serwisie YouTube. Dzieła kompozytora ukazywały się m.in. na płytach wytwórni: Dux, Naxos, Acte Prealable i Anaklasis.

Wielką popularnością cieszą się utwory chóralne Twardowskiego. Te o charakterze sakralnym łączą ze sobą tradycje muzyczne Zachodu i Wschodu, wyrażane w chorale gregoriańskim i śpiewie bizantyjskim. Kompozytor równie dobrze czuł się jednak w tworzeniu utworów żartobliwych lub lirycznych. Wiele z nich wszystkich wykonują od lat chóry krakowskie, m.in. męski Krakowski Chór Akademicki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Akademicki Chór "Organum", Chór Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II "Psalmodia" i Chór Uniwersytetu Rolniczego. - Z utworami Twardowskiego zetknąłem się na przełomie lat 70. i 80. ub. już wieku. Podziwiałem wraz z kolegami z chóru niezwykłą elastyczność twórczą w śpiewanych przez nas jego kompozycjach. Z jednej strony lekkość i jednocześnie zawadiackość w nowocześnie odczytanej pieśni ludowej "Była babuleńka", z drugiej - elegijność we współczesnej formie w zaczynającym się od słów "Pańska ręka mnie dotknęła" "Trenie XVII" do słów Jana Kochanowskiego - wspomina Andrzej Krzyżanowski, leśnik, chórzysta senior KChA UJ.

Chóry krakowskie biorą również udział w Festiwalu Muzyki Cerkiewnej w Hajnówce, którego inicjatorem był R. Twardowski.

Szczególny, przyjazny stosunek łączył kompozytora z chórem „Psalmodia”, kierowanym przez prof. Włodzimierza Siedlika, który - według Twardowskiego - "daje gwarancję znakomitego wykonawstwa i trafnej interpretacji". Zespół wykonuje od wielu lat liczne kompozycje sakralne Twardowskiego. Nagrał je m.in. na wydaną w 2014 r. płytę "Pater Noster - Otcze nasz". Znalazły się tam utwory inspirowane zachodnią i wschodnią tradycją muzyki liturgicznej. Jeden z nich - "Magnificat" - został zadedykowany „Psalmodii” na obchodzone w 2014 r. 25-lecie działalności zespołu. Utwory z płyty były prezentowane m.in. na koncertach w świątyniach krakowskich - greckokatolickiej cerkwi Podwyższenia Krzyża, kościele św. Józefa i bazylice Najświętszego Serca Jezusowego. W cerkwi Podwyższenia Krzyża odbyła się również próba otwarta z udziałem kompozytora.

Od wielu lat pojawiał się on również każdej wiosny w Krakowie, by kierować jury prestiżowego Międzynarodowego Festiwalu Chóralnego "Cracovia Cantans".

Romuald Twardowski urodził się 17 czerwca 1930 r. w Wilnie. Nie opuścił go początkowo po wojnie. W latach 1952-1957 studiował fortepian i kompozycję w klasie Juliusa Juzeliunasa w Państwowym Konserwatorium Litewskiej SRR. W 1957 r. wyjechał do Warszawy. Tutaj w latach 1957-1960 kontynuował studia kompozycji u prof. Bolesława Woytowicza w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej (obecnie Uniwersytet Muzyczny). W latach 60. wyjeżdżał także do Paryża, by pod kierunkiem Nadii Boulanger studiować tajniki chorału gregoriańskiego i polifonii średniowiecznej. W latach 1972-2008 był profesorem w swojej macierzystej uczelni warszawskiej.

Był laureatem wielu konkursów kompozytorskich. Wśród jego kompozycji są m.in. utwory instrumentalne i wokalne, w tym suity, dzieła kameralne, opery, pieśni chóralne i solowe. Wśród utworów religijnych warto wspomnieć m.in. "Jezu, ufam Tobie. Pieśni o Miłosierdziu Bożym".

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.