Wawel oczyma Wyspiańskiego

Bogdan Gancarz Bogdan Gancarz

publikacja 22.03.2024 12:36

Od dzisiaj w trzech miejscach wzgórza wawelskiego można oglądać wystawę "Wawel Wyspiańskiego". To pierwsza tak szeroka prezentacja tego tematu.

Wawel oczyma Wyspiańskiego Stanisław Wyspiański, "Poranek pod Wawelem" (1894). Artysta spoglądał na wzgórze wawelskie od dzieciństwa. Jego ojciec miał bowiem w pobliżu pracownię. Grzegorz Kozakiewicz

Zorganizowano ją w 120. rocznicę publikacji dramatu "Akropolis" którego akcja rozgrywa się w katedrze wawelskiej oraz rozpoczęcia przez artystę wraz z architektem prac nad koncepcją zabudowy wzgórza wawelskiego, przekształcającej go w polski Akropol. - Wawel był cudowną, wielką, tragiczną i niestety niespełnioną miłością Wyspiańskiego. Ta miłość i fascynacja są widoczne w najdrobniejszej kresce ołówka na jego rysunkach i każdej plamie farby na jego obrazach - mówi Agnieszka Janczyk, kuratorka i autorka scenariusza wystawy.

Ekspozycję podzielono na trzy bloki tematyczne. Na parterze Zamku Królewskiego można zobaczyć motywy wawelskie w twórczości plastycznej artysty. Wprowadzeniem są trzy arcydzieła: "Autoportret w kontuszu" oraz widoki z Wawelem w tle: "Poranek pod Wawelem" i "Planty w nocy". Pokazano także bardzo wiele rysunków do projektów niezrealizowanych witraży do katedry: "Kazimierza Wielkiego”" i "Św. Stanisława”" oraz wizji "Akropolis". Są świadectwem wielkiej wnikliwości artysty w przygotowywaniu swych większych prac.

W drugiej części  wystawy, w budynku nr 9, w salach II piętra Centrum Konferencyjno-Wystawienniczego, zaprezentowano teksty literackie Wyspiańskiego dziejące się m.in. w katedrze, wśród nich  "Akropolis" i "Wyzwolenie", oraz związanym z Wawelem władcom legendarnym (Krak, Wanda) i historycznym (Bolesław Śmiały, Jadwiga Andegaweńska, Kazimierz Jagiellończyk, Zygmunt August). W tej części pokazano m.in. przedstawiające katedrę obrazy Henryka Szczyglińskiego, Saturnina Świerzyńskiego i Piotra Stachiewicza oraz malowidła historyczne Jana Matejki i Józefa Simmlera.

W wawelskim budynku nr 7 autorka wystawy przywołuje m.in. prace artystów podejmujących motywy z dzieł Wyspiańskiego, ale inaczej je interpretujących wśród nich obraz Kazimierza Sichulskiego "Piłsudski z Wernyhorą i Stańczykiem". Pokazano także projekty wystroju wnętrz wawelskich z okresu międzywojennego m.in. Zofii Stryjeńskiej i Jerzego Edwarda Winiarza.

Wystawę można będzie oglądać do 21 lipca. Ekspozycji towarzyszy kilkusetstronicowy katalog naukowy.

O niej i związkach Wyspiańskiego z Wawelem napiszemy szerzej w 14 numerze "Gościa Krakowskiego" (na 7 kwietnia).