Wydarzeniem, którym został zaina- ugurowany Rok Strzelców Podhalańskich (radni odchodzącej kadencji podjęli w związku z tym okolicznościową uchwałę w grudniu 2023 r.), były obchody 130. rocznicy urodzin gen. bryg. Ludwika Mieczysława Boruty-Spiechowicza, patrona 21 Brygady Strzelców Podhalańskich. Odbyły się one na przełomie lutego i marca tego roku.

W sali obrad zakopiańskiego magistratu uczniowie szkół podstawowych i średnich z terenu miasta mieli okazję poznać historię formacji podhalańskich, ale przede wszystkim zobaczyć ich współczesne oblicze i osiągnięcia. Podhalańczycy opowiedzieli, jak wygląda ich codzienna służba, szkolenie i jakie wykonują zadania. Przedstawili strukturę brygady, tworzące ją pododdziały, a także status żołnierza zawodowego. Spotkanie to było pierwszym z cyklu „Podhalańczycy wczoraj i dziś”.

Reprezentacja miasta i żołnierska brać dotarli także do schroniska PTTK Murowaniec, gdzie odbyła się okolicznościowa zbiórka w związku z przypadającą w tym roku 105. rocznicą utworzenia Kompanii Wysokogórskiej. Nie zabrakło też uroczystego apelu z udziałem 21 Brygady Strzelców Podhalańskich, po którym została oddana salwa honorowa przy grobie gen. Boruty-Spiechowicza na zakopiańskim cmentarzu przy ul. Nowotarskiej. Był on obrońcą Lwowa z 1918 r. i uczestnikiem wojny 1920 r., a w latach 1934–1939 – dowódcą 22 Dywizji Piechoty Górskiej w Przemyślu. Był też współtwórcą konspiracji niepodległościowej we Lwowie i więźniem NKWD, jednym z organizatorów Armii Polskiej w ZSRR i dowódcą 1 Korpusu Pancerno-Motorowego w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie.

– Po powrocie do kraju aktywny działacz opozycji demokratycznej i niepodległościowej. Ostatni generał z przedwojennego mianowania, żyjący w Polsce po II wojnie światowej. Wielokrotnie nagradzany za swoje czyny bojowe, m.in. srebrnym krzyżem Orderu Virtuti Militari, Krzyżem Niepodległości z Mieczami, siedmiokrotnie Krzyżem Walecznych oraz wieloma innymi odznaczeniami polskimi i zagranicznymi – przypomina Agnieszka Gąsienica-Nowak, wiceburmistrz Zakopanego. Generał został pochowany w 1985 roku.

Jego imię nie bez powodu nosi 21 Brygada Strzelców Podhalańskich – jednostka, która dziedziczy i kontynuuje tradycje polskich wojsk górskich. – To właśnie na Podhalu, jeszcze przed I wojną światową, utworzono Drużyny Podhalańskie. Dały one początek polskim formacjom górskim, których faktyczną organizację rozpoczął w pierwszych dniach po odzyskaniu niepodległości ówczesny płk Andrzej Galica. Bardzo szybko zaczęły one funkcjonować pod nazwą Strzelców Podhalańskich. Zakopane od wielu lat współpracuje z podhalańczykami, czego potwierdzeniem stało się podpisane 20 lutego 2021 r. porozumienie o współpracy miasta z 21 Brygadą Strzelców Podhalańskich. W 2022 r. pod Giewontem zostało zorganizowane doroczne Święto Brygady, które dało okazję do spopularyzowania i wyeksponowania tradycji oraz współczesnego oblicza Strzelców Podhalańskich w środowisku lokalnym – opowiada A. Gąsienica-Nowak.

W ramach obchodów Roku Strzelców Podhalańskich Urząd Miasta Zakopane wraz z 21 Brygadą Strzelców Podhalańskich przygotowują wystawę plenerową „Historia i współczesne oblicze polskich wojsk górskich”. Zostaną na niej zaprezentowane unikatowe fotografie, przedstawiające formacje podhalańskie w dwudziestoleciu międzywojennym oraz w czasie II wojny światowej, a także ukazujące współczesnych Strzelców Podhalańskich. Odbędą się też konkursy dla uczniów w szkołach. Pierwszy z nich – „Szarotkę mamy w herbie” – jest dla klas od I do III szkół podstawowych, zaś starsi wezmą udział w konkursie wiedzy, który zakończy się drużynowym spotkaniem finałowym. Nie zabraknie też koncertów oraz kolejnych spotkań „Podhalańczycy wczoraj i dzisiaj”.

Powstała nawet specjalna strona internetowa. Pod adresem: zakopane.pl/inne/strefa-miejska/rok-strzelcow-podhalanskich możemy przeczytać o historii podhalańczyków czy ciekawostkach związanych z ich mundurem. Jednym z jego elementów jest szarotka.