Uroczystości na cmentarzach Rakowickim i Salwatorskim, apel pamięci oraz prezentacja witryny internetowej Komitetu ds. Opieki nad Grobami Profesorów UJ – w ten sposób akademicki Kraków uczcił 79. rocznicę Sonderaktion Krakau.

– Wspólnie z rektorami uczelni Krakowa spotkaliśmy się na Cmentarzu Rakowickim z ogromną rzeszą studentów. To było budujące, bo to znaczy, że pamięć o tych, co odeszli i tradycja ciągłości jest w nas, obecnej kadrze uczelni, ale także w młodym pokoleniu – mówił prof. Wojciech Nowak, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, podczas Akademickiego Dnia Pamięci, który służy upamiętnieniu 79. rocznicy Sonderaktion Krakau, czyli aresztowania przez gestapo pracowników naukowych UJ i innych uczelni w tym mieście.

W Collegium Novum UJ zaprezentowano nową witrynę internetową Komitetu ds. Opieki nad Grobami Profesorów UJ. Przedstawiono również wyszukiwarkę Listy Pamięci, na której znajduje się ok. 1200 nazwisk naukowców, niezależnie od tego, jak długo ich losy zawodowe związane były z tą uczelnią. Celem Komitetu jest troska o stan materialny grobów profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego i zachowanie pamięci o nich.

Uroczystości zakończył apel pamięci i złożenie wieńców pod tablicami pamiątkowymi w Collegium Novum oraz pod Dębem Wolności. Wcześniej obchody miały miejsce także na krakowskich cmentarzach: Rakowickim i Salwatorskim, gdzie złożono kwiaty na grobach zmarłych profesorów krakowskich szkół wyższych.

6 listopada 1939 r. gestapo przeprowadziło akcję, w wyniku której 183 krakowskich profesorów i nauczycieli akademickich, w tym 155 pracowników UJ, zostało aresztowanych, a następnie wywiezionych do obozów koncentracyjnych w Sachsenhausen i Dachau. Śmierć w obozach poniosło kilkunastu uczonych.

Wskutek międzynarodowego poruszenia, Niemcy zwolnili część więźniów z obozu w Sachsenhausen – jak zwracają uwagę historycy, był to jedyny taki przypadek w dziejach niemieckich obozów koncentracyjnych.

8 lutego 1940 roku obóz opuściło 102 więźniów, którzy ukończyli 40. rok życia. Przed zwolnieniem musieli się pisemnie zrzec wykonywania w przyszłości swoich zawodów. Pozostałych profesorów naziści przewieźli do innych obozów, m.in. do Dachau (4 marca 1940) i później również częściowo zwalniali.