500 lat temu urodził się król Zygmunt II August

Kaplica pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, świętego Zygmunta i św. Barbary, jest perłą architektury renesansowej. Jej kopuła z pozłacanym dachem jest charakterystycznym, bardzo dobrze znanym elementem widoku katedry z zewnątrz. Wybudowana w latach 1517–1533 jako mauzoleum rodowe Jagiellonów, posiada m.in. dwa piękne nagrobki marmurowe króla Zygmunta I Starego (dzieło Berecciego) i Zygmunta Augusta (którego autorem jest Santi Gucci). Obydwaj monarchowie brali udział w odprawianych tu nabożeństwach.

- Ze względów konserwatorskich kaplicę można na co dzień oglądać jedynie przez zamkniętą ozdobną kratę. Teraz, dla przypomnienia rocznicy królewskich urodzin, będzie ją można oglądać bez przeszkód od 1 sierpnia aż do końca tego miesiąca - poinformował ks. prałat Zdzisław Sochacki, proboszcz wawelskiej parafii archikatedralnej. - Zachęcamy, by przy okazji odwiedzin Kaplicy Zygmuntowskiej pomodlić się za króla Zygmunta Augusta i pozostałych monarchów pochowanych w podziemiach katedry. Warto  też zejść do nich i zobaczyć m.in. odnowiony niedawno sarkofag królewski - dodał ks. Sochacki.

Sarkofag Zygmunta Augusta był konserwowany od maja do grudnia ub. roku. Na wieko trumny żyjącego w latach 1520–1572 monarchy powróciła także tablica herbowa, która w trakcie jednej z poprzednich renowacji, została przełożona na wieko trumny siostry Zygmunta Augusta, królowej Anny Jagiellonki (1523–1596). Na tarczy widać herby: Królestwa Polskiego – Orła Białego, Wielkiego Księstwa Litewskiego – Pogoń, na dole od lewej herby Ziem: Kijowskiej – Archanioła Michała, Smoleńskiej – Niedźwiedzia i Wołyńskiej – Krzyż. Pośrodku widnieje herb matki Zygmunta Bony ze Sforzów – Wąż. Co ciekawe, wpływ na wygląd dekoracji sarkofagu miał ponoć sam król.

Królewicz Zygmunt już w wieku 9 lat został Wielkim Księciem Litewskim. W wieku 10 lat został koronowany na króla Polski, jeszcze za życia ojca. Pełnię rządów objął dopiero po jego śmierci w 1548 r.  Jednym z jego wielkich osiągnięć politycznych było zawarcie w 1569 r. tzw. Unii Lubelskiej. Dotychczasowa unia personalna łącząca Polskę i Litwę, zamieniła  się w unię realną, w rezultacie której powstała Rzeczpospolita Obojga Narodów ze wspólnym nie tylko monarchą, lecz także sejmem, pieniądzem i polityką zagraniczną.

Zygmunt August był także mecenasem sztuki. Zgromadził m.in. kolekcję cennych tkanin – arrasów, bibliotekę, nakazywał budowę okazałych budynków. Okres jego panowania był apogeum „złotego wieku” kultury polskiej. Jednym z jego sekretarzy był m.in. poeta Jan Kochanowski, zaś nadwornym kompozytorem Marcin Lwowczyk, zwany też Marcinem Leopolitą.

Monarcha zmarł 7 lipca 1572 r. w Knyszynie. Jego wawelski pogrzeb odbył się dopiero w 1574 r., od 11 do 13 lutego.

Z okazji rocznicy urodzin monarchy Poczta Polska wprowadziła dziś do obiegu znaczek pocztowy o nominale 3,30 zł zaprojektowany przez Bożydara Grozdewa. Przedstawiono na nim fragment namalowanego w 1867 r. obrazu Jana Matejki „Zygmunt i Barbara” ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie. W tło liczby 500 wpisany został motyw arrasu, pokrywającego krzesło z monogramem Zygmunta Augusta, pochodzące ze zbiorów Zamku Królewskiego na Wawelu. Król Zygmunt August jest uważany za twórcę Poczty Polskiej. To z jego polecenia 18 października 1558 roku, ustanowiono stałe połączenie pocztowe między Krakowem a Wenecją przez Wiedeń za pomocą rozstawnych koni.

Zespół muzyki dawnej Floripari przygotował z okazji królewskich urodzin program „Sigismundus – 500”. To opowieść o życiu i dokonaniach monarchy, snuta za pomocą muzyki, tańca i słowa. – Prezentowane utwory Wacława z Szamotuł, Valentinusa Bakfarka, Jakuba Polaka, Cypriana Bazylika, Mikołaja Gomółki, Cipriana de Rore, Adriana Willaerta, utwory z Krakowskiej Tabulatury Lutniowej, tańce z Tabulatury Jana z Lublina oraz kompozycje anonimowe, m.in. „Pienie o electii krala polskiego Sigmunta wtorego Augusta pirwego”, „Pieśń o weselu najjaśniejszego króla Zygmunta II Augusta”, „Napis nad grobem zacnej Królowej Barbary Radziwiłłówny” były wykonywane niegdyś na dworze króla Zygmunta - poinformowała Justyna Grabowska z zespołu Floripari. - Spektakl łączy w całość postać Mistrza – Narratora: w tej roli znakomitość polskiego teatru – Jerzy Trela, który przytoczy fragmenty listów z epoki oraz teksty z renesansowych kronik polskich, traktujące o rządach, polityce, życiu dworskim, a także o obyczajach, jakie panowały w czasach króla Zygmunta August - dodała przedstawicielka zespołu. Najbliższe przedstawienie tego spektaklu muzyczno-słownego odbędzie się na początku września w Pałacu Arcybiskupów Krakowskich w Kielcach.

  Odnowiony sarkofag króla Zygmunta II Augusta w podziemiach katedry wawelskiej. Bogdan Gancarz /Foto Gość

Czytaj także:

Sarkofagi królewskie odzyskały blask

oceń artykuł