Dostałem karę śmierci

Wacław Szacoń ma 87 lat i wprost fenomenalną pamięć do dat. To jeden z najstarszych małopolskich kombatantów. Był żołnierzem NOW i AK, a po wojnie aktywnie działał w podziemiu antykomunistycznym, za co został skazany na karę śmierci. Szczególnie zasłużył się, przywracając rangę wawelskiej krypcie Józefa Piłsudskiego. Wykonał m.in. postument pod jego trumnę.

W czasie spotkania, prowadzonego przez Jerzego Bukowskiego, „Czarny” chętnie opowiadał o swojej znajomości z ostatnim żołnierzem wyklętym – Józefem Franczakiem ps. „Lalek” i Józefem Herzogiem, a także odpowiadał na pytania przybyłych gości.

– W lutym 1942 roku zgłosił się do mnie „Grom”. Poprosił o 100 oskubanych z kory patyków. W kwietniu wręczył mi biało-czerwone chorągiewki i polecił, bym je rozwiesił z okazji święta 3 Maja. Przybiłem je w nocy w lesie, na słupach, na poczcie. Właśnie wtedy poznałem Franczaka. Złożyłem przysięgę, zostałem przez niego przeszkolony. 11 listopada wszedłem do AK. I tak się zaczęła moja konspiracja. Miałem wtedy 16 lat – wspominał początki działalności.

Opowiedział także o momencie aresztowania. – Wpadłem bardzo głupio. To było w marcu 1949 roku. Spod Lublina przewoziłem część broni w moje strony. Zdążyłem to zakopać. Kiedy wracałem zmęczony, miałem tylko łopatę i stena. Zostałem zaskoczony przez straż leśną. Sten odmówił mi posłuszeństwa – wypadł magazynek. Proces odbył się w Lublinie. Dostałem karę śmierci, zamienioną wkrótce na dożywocie.

Po rozmowie z Wacławem Szaconiem odbył się pokaz filmu „Cichociemni. Wywalcz wolność lub zgiń” w reżyserii Dariusza Walusiaka i Mirosława Krzyszkowskiego. Widzowie tego świetnego dokumentu mogli towarzyszyć Kacprowi Śledzińskiemu w pracy nad książką, jednocześnie odkrywając losy polskich skoczków. W filmie wykorzystano relacje świadków i cichociemnych. Wystąpili w nim także żołnierze jednostki „Grom”. Spotkanie rozpoczęło uroczystości związane z 48. Marszem Szlakiem I Kompanii Kadrowej.