Sakralne perełki

W te dwa dni (i noc) warto wyruszyć w niezwykłą podróż w czasie szlakiem najstarszych krakowskich kościołów, pamiętających nawet czasy panowania pierwszych królów Polski.

Fundamenty z XI w.

Tereny krakowskiego Zwierzyńca, na których przed wiekami powstała parafia Najświętszego Salwatora, są jednym z najstarszych ośrodków osadniczych na mapie Krakowa – pierwsi osadnicy przybyli tu ok. 6 tys. lat p.n.e., a pierwsze udokumentowane ślady osady pochodzą z V w. p.n.e.

W okresie wczesnochrześcijańskim (IX–X w.) na Zwierzyńcu prężnie rozwijało się państwo Wiślan i być może to właśnie tutaj miał miejsce początek chrystianizacji Polski.

Zdaniem historyków, poświęcenie kościoła Najświętszego Salwatora miało miejsce już w roku 1148 r., a gdy rycerz Jaksa Gryfita ufundował opactwo norbertańskie, losy Zwierzyńca związały się z dziejami Panien Norbertanek. Wcielenie parafii do kościoła klasztornego norbertanek datowane jest na 1183 r.

– O historii kościoła Najświętszego Salwatora (ul. bł. Bronisławy 9) opowiemy naszym gościom 15 sierpnia o godz. 17.15. Później zapraszamy na koncert „Kameralne Sacrum” w wykonaniu Zespołu Kameralnego „CoMoDo”. W zabytkowych murach zabrzmią m.in. utwory Bacha, Corelliego, Mozarta – mówi ks. Stanisław Sudoł, proboszcz parafii.

Po koncercie zaplanowana jest jeszcze jedna atrakcja. – Podziemia kościoła, w których znajdują się jego fundamenty datowane na XI w., na co dzień są zamknięte. Otwieramy je tylko przy szczególnych okazjach – zachęca ks. Sudoł. Tej okazji nie można więc przegapić!

Mama JPII i gen. Fieldorf-„Nil”

  W kościele św. Mikołaja chrzczona była m.in. Emilia Kaczorowska, mama Karola Wojtyły Monika Łącka /GN Pierwsze wzmianki o kościele św. Mikołaja, położonym przy jednym z najstarszych szlaków handlowych z Ratyzbony do Kijowa (ul. Kopernika 9), pochodzą z dokumentu papieża Grzegorz IX, wystawionego w 1229 r. dla zakonu benedyktynów (został w nim jednak nazwany kaplicą). Dopiero arcybiskup jerozolimski Bazyli w 1298 r., w dokumencie odpustowym, napisał o nim „ecclesia Sancti Nicolai”.

Przez wieki dzieje kościoła i parafii (należącej wraz ze wsią Prądnik najpierw do majątku opactwa benedyktynów, a potem przekazanej Akademii Krakowskiej) były bardzo burzliwe – trawiły go powodzie (1652 r.) i pożary. Po raz pierwszy spłonął w 1527 r., potem w 1656 r. (podczas potopu szwedzkiego pozostały po nim tylko zgliszcza) i w 1768 r., podczas walk konfederatów barskich (odbudowany i konsekrowany w 1682 r. kościół ocalał wtedy od ognia, Rosjanie „jedynie” go wtedy ograbili, ale spaliły się budynki parafialne i szkoła).

Kościół od początku istnienia był dla mieszkańców parafii i całego Krakowa miejscem kultu św. biskupa z Myry. – Bł. Jan Paweł nazwał go „patronem daru człowieka dla człowieka, dobroczyńcą z wyobraźnią miłosierdzia i pasterzem ludu Bożego powołanego do zwycięstwa w Jezusie Chrystusie, Odkupicielu człowieka”. Staram się w taki właśnie sposób, poprzez nauczanie ojca świętego, przybliżać parafianom postać św. Mikołaja – mówi ks. Tadeusz Nosek, proboszcz parafii. Takiego św. Mikołaja poznają też ci, którzy 14 i 15 sierpnia przyjdą na Noc Kościołów.

– Przygotowujemy również wystawę „Wpisy sławnych Polaków w księgach parafialnych i nie tylko...”. W parafii św. Mikołaja ochrzczeni byli bowiem m.in. Emilia Kaczorowska (mama Karola Wojtyły), gen. August Fieldorf-„Nil”, Zofia Izabela Łuszczkiewicz (szarytka, wybitna pielęgniarka, więzień PRL) i sł. Boży Jerzy Ciesielski – zaprasza ks. proboszcz.

14 sierpnia o godz. 20 odbędzie się tu też spektakl poetycko-muzyczny „Co może jeden człowiek”, przygotowany w oparciu o poezję Jana Pawła II, ks. J. Twardowskiego, B. Leśmiana i Cz. Miłosza.

Gotycki skarb

  Kościół Świętego Krzyża – jeden z "najstarszych z najstarszych" w archidiecezji krakowskiej Monika Łącka /GN Do niewielkiego kościoła Świętego Krzyża (ul. Św. Krzyża 23) na chwilę modlitwy wstępowali królowie z dynastii Piastów, Andegawenów, Jagiellonów, a później pewnie także królowie elekcyjni... Ufundował go bowiem ok. 1200 r. biskup krakowski Pełka. Nie wiadomo, gdzie dokładnie znajdowała się pierwotna, późnoromańska świątynia (być może w tym samym miejscu, gdzie obecny kościół), wiadomo natomiast, że była murowana i wykonana z ciosów piaskowca. Nowy, gotycki już kościół wybudowany został w XV w. i to on (co prawda po wielu zniszczeniach, np. w wyniku pożarów, i renowacjach) cieszy nasze oczy, będąc architektoniczną perełką z palmowym sklepieniem nawy głównej. Do współczesnych czasów przetrwało w nim wiele zabytkowych elementów, m.in. gotycka, wykonana z brązu, bogato zdobiona chrzcielnica datowana na 1423 r., gotycki (datowany na koniec XV w.) krucyfiks (postać Chrystusa, wyrzeźbiona w drewnie lipowym, jest naturalnej wielkości) czy XVI-wieczny konfesjonał.

Podczas Nocy Kościołów będzie można nie tylko zobaczyć te sakralne dzieła sztuki, ale przede wszystkim uklęknąć na chwilę modlitwy przed Najświętszym Sakramentem i posłuchać pięknej muzyki. 14 sierpnia o godz. 19 odbędzie się tam recital autorskich piosenek literackich i muzyki klasycznej „O wieczności...” w wykonaniu duetu Quasi Una Fantasia, a 15 sierpnia o godz. 16 Jaga Wrońska, Irena Urbańska, Jarosław Hanik i Kazimierz Madej pieśniami opowiedzą o życiu świętych.

------

Pełny program Nocy Kościołów – Cracovia Sacra można znaleźć na: www.krakowskienoce.pl. Uwaga! Warto zapamiętać, że w klasztorze oo. dominikanów zaprezentowany zostanie unikatowy skarb – odnowiony niedawno obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem, datowany na ok. 1405–1410 r.