Zmarł Wiktor Pental

Od czasu zamieszkania w 1951 r. w Nowej Hucie dokumentował jej budowę oraz życie codzienne. Jego czarno-białe fotografie z lat 50., doskonałe pod względem technicznym i artystycznym, są obecnie niezastąpionym źródłem do odtworzenia ówczesnego życia nowohuckiego.

Wiktora Pentala „odkryto” na nowo po 2000 r. Córka Bogumiła Michalska, wieloletnia nauczycielka szkół nowohuckich, wnuk Maciej Michalski oraz Łukasz Trzciński z Fundacji "Imago Mundi" zajęli się popularyzacją jego twórczości. Dzięki zachowanemu wielotysięcznemu archiwum fotografa w 2005 r. zorganizowano m.in. dużą wystawę prac Pentala w Nowohuckim Centrum Kultury. Potem przyszedł czas na ekspozycje w innych miejscach. Odbyły się wzbudzające duże zainteresowanie pokazy w Warszawie, Holandii, Wielkiej Brytanii i Francji. Ubiegłoroczna wystawa paryska odbiła się szerokim echem w świecie fotograficznym.

Wiktor Pental miał niezwykły życiorys. Pochodził z Nowogródczyzny. Urodzony w 1920 r. w Woroniszkach nad Niemnem, już w czasach wczesnej młodości parał się amatorsko fotografią. We wrześniu 1939 r. wziął udział jako ochotnik w obronie Grodna przed Armią Czerwoną. Po krótkim okresie internowania na Litwie wrócił w rodzinne strony, gdzie zaangażował się w działalność podziemną. Jako żołnierz Armii Krajowej brał udział m.in. w akcjach wywiadowczych.

– W działalności podziemnej towarzyszył mu aparat fotograficzny. W 1944 r. wziął udział w Operacji "Ostra Brama", której celem było opanowanie Wilna przez AK. Został rozbrojony przez  Sowietów i osadzony w obozie w Miednikach pod Wilnem – wspomina Bogumiła Michalska.

Udało mu się uciec z obozu i wstąpić do Armii Berlinga. Dla wielu akowców był to jedyny sposób dla wyrwania się z rąk sowieckich. Walczył następnie w szeregach II Armii LWP jako oficer artylerii.

– W wojsku służył do 1950 r., gdy został aresztowany przez Informację Wojskową. W trakcie śledztwa wyciągnięto mu jego akowską przeszłość oraz częste posługiwanie się aparatem fotograficznym. W rezultacie skazano go na rok więzienia, z czego odsiedział siedem miesięcy. Po kilku latach został zrehabilitowany – dodała B. Michalska.

Po wyjściu z komunistycznego więzienia Pental osiedlił się w Nowej Hucie. Pracował w różnych miejscach, oddając się przy okazji pasji fotograficznej. Status korespondenta Centralnej Agencji Fotograficznej umożliwił mu wszechstronne dokumentowanie rodzenia się Nowej Huty. Mimo że był autorem portretów przodowników pracy, które służyły potem celom propagandowym, w pozostałych fotografiach unikał jak ognia wszelkiej propagandy. Fotografował budowę nowych domów, zwody sportowe, scenki rodzajowe.

W latach 60. odszedł od bardzo aktywnego fotografowania, kierując Ośrodkiem Szkolenia Motorowego LOK, a potem ucząc w nowohuckim Technikum Samochodowym. Do końca życia pozostał wierny Nowej Hucie, mieszkając na tamtejszym os. Wandy.