Małomówny bohater

Publikację "Pułkownik Barta. Patriotyczna i niepodległościowa działalność pułkownika Przemysława Barthel de Weydenthal (1893-1919)" wydała niedawno krakowska Księgarnia Akademicka. - Pisząc ją, łączyłem rygory naukowego warsztatu historycznego z opowieścią rodzinną. Bo bohater książki był bratem mego dziadka Jana, ojca mojej mamy - mówi ks. dr Szymon Fedorowicz, krakowski teolog i historyk.

Przemysław Barthel de Weydenthal był bardzo dzielnym kapitanem artylerii Legionów, później pod pseudonimem "Barta" emisariuszem Polskiej Organizacji Wojskowej na Wschodzie, szefem sztabu III Korpusu Polskiego, wreszcie krótkotrwałym dowódcą I Korpusu Polskiego, próbującym bezskutecznie skierować korpus do walki z Niemcami.

Zmarł 7 kwietnia 1919 r. w Odessie jako dowódca artylerii 4. Dywizji Strzelców Polskich, z ran odniesionych w walce z bolszewikami. W chwili śmierci miał niespełna 26 lat. Jego odeski grób na szczęście się zachował i w 1932 r. udało się ekshumowane szczątki bohatera sprowadzić do Polski, chowając uroczyście w rodzinnym Bądkowie na Kujawach.

- W rodzinie panował swoisty kult Przemysława. Jego siostra Jadwiga Barthel de Weydenthal, również znana działaczka POW, zgromadziła wiele związanych z nim dokumentów i pamiątek. Obecnie są w moim posiadaniu. Stały się, prócz innych źródeł, kanwą wpierw mojej pracy magisterskiej na UJ w 1982 r., obecnie zaś obszernej monografii - opowiada ks. Fedorowicz.

Płk. "Barta" był urodzonym dowódcą. Gdyby pożył dłużej, byłby zapewne generałem. - Nieco porywczy, ale zarazem zachowujący zdumiewający spokój i zimną krew, zwłaszcza w boju, co jak na jego wiek i natężenie przeżyć, których los mu nie oszczędził, było czymś niespotykanym. Cechowała go niesłychana odwaga i męstwo. Był typem małomównego samotnika, zachowującego permanentnie śmiertelną powagę. Był wybitną indywidualnością, jedną z tych, które zrodził tamten czas i które tworzyły tamtą epokę - podsumowuje swego przodka ks. Fedorowicz.

Książka "Płk Barta" będzie dostępna w trakcie odbywających się od 23 do 26 października Targów Książki w Krakowie, na stoisku targowym Księgarni Akademickiej (B54) w centrum EXPO Kraków (ul. Galicyjska 9).