98 lat temu Kraków stał się wolny przejdź do galerii

Już o godz. 10 na Rynku Podgórskim, przed tablicą poświęconą legionistom podgórskim poległym za ojczyznę, złożone zostały kwiaty. Wieńce ozdobiły również grób kpt. Antoniego Stawarza, twórcy organizacji niepodległościowej, której członkowie rankiem 31 października 1918 roku rozpoczęli przejmowanie władzy w Krakowie.

Z kolei na Rynku Głównym, gdy tylko wybrzmiał hejnał, rozpoczęło się symboliczne przejęcie warty przed wieżą Ratuszową. Inscenizację przygotowało kilka grup rekonstrukcji historycznej.

Pierwsza wojna światowa zakończyła się bowiem w mieście 31 października 1918 r. Tego dnia Kraków przestał być częścią habsburskiej monarchii, walczącej od 1914 r. przeciwko Belgii, Czarnogórze, Francji, Italii, Rosji, Rumunii, Serbii, Wielkiej Brytanii. Tym samym Kraków stał się częścią niepodległej Polski - państwa, które oficjalnie miało powstać dopiero 11 listopada 1918 r.

W październiku 1918 r. mieszkańcy Krakowa postanowili jednak wziąć sprawy w swoje ręce. Polscy posłowie do austriackiego parlamentu i austriaccy oficerowie polskiej narodowości doprowadzili wtedy do pokojowego przejęcia władzy. Odbyło się ono "bez chwili oporu, bez jednego wystrzału, bez rozlewu choćby jednej kropli krwi". Bardzo symboliczny wymiar miało następnie przejęcie przez polskich żołnierzy, ubranych jeszcze w austriackie mundury, warty przed wieżą Ratuszową.

Dlatego i dziś na największym placu Europy zabrzmiały historyczne słowa, wygłoszone 98 lat temu przez kpt. Stawarza: "Stara Austria wali się w gruzy, a na podstawie zasad prezydenta Wilsona powstają na jej miejscu państwa narodowe. Oznajmiam wam, iż jesteście rozbrojeni. Wasi dotychczasowi dowódcy już nie są nimi. Z rozkazu polskiego rządu obejmuję władzę w Podgórzu i okolicy i moich wyłącznie rozkazów macie odtąd słuchać".

Podczas uroczystości rocznicowych na Rynku Głównym uczniowie klas I krakowskich gimnazjów złożyli również ślubowanie, a wszystko zakończyło się dekoracją zwycięskich drużyn, które startowały w corocznym biegu sztafetowym o Szablę kpt. Antoniego Stawarza. Na podium stanęły zespoły uczniów z I LO (III miejsce), III LO (II miejsce) i VII LO (I miejsce). Nagrody wręczył im m.in. rajdowiec Michał Kościuszko.