Konserwowano tym razem sarkofagi: królowej Barbary Zapolyi (ok. 1490-1515), pierwszej żony Zygmunta Starego, królowej Anny Austriaczki (1573-1598), pierwszej żony Zygmunta III Wazy, jej córki królewny Anny Marii Wazówny (1593-1600) i królewicza Aleksandra Karola Wazy (1614-1634), najmłodszego syna Zygmunta III i królowej Konstancji Habsburżanki. - Wszystkie wykonano z cyny. Są jednak zróżnicowane pod względem wyglądu i urody. Jedne są skromne, inne zaś bogato zdobione - mówi dr Elżbieta Nosek, znawczyni zabytkowych metali.

Ich renowacja trwała od czerwca bieżącego roku. - Cieszę się, że możemy przedstawić rezultaty tego trudu konserwatorskiego, tak ważnego dla historii i narodu - zaznacza ks. prał. Zdzisław Sochacki, proboszcz katedry wawelskiej.

- Stosunkowo łatwe były konserwacje sarkofagów Barbary Zapolyi i Anny Marii Wazówny, bo mają prostą budowę i nie są zdobione. Z kolei sarkofag królewicza ma bardzo skomplikowaną konstrukcję, zaś królowej Anny Habsburżanki, zwanej Austriaczką, ma wiele zdobień - opowiada Agnieszka Trzos, która wraz z mężem Tomaszem zajmuje się w pracowni w Tychach renowacjami kolejnych sarkofagów wawelskich.

- Najciekawsza była praca przy konserwacji sarkofagu królewicza. Był konserwowany uprzednio tylko raz i ma monolityczną budowę. Nie można go było rozebrać na części. Po odjęciu tylnej ścianki musieliśmy więc wchodzić do wnętrza, by dokonać prac oczyszczających - dodaje A. Trzos.

Naprawiono konstrukcję sarkofagów, usunięto zanieczyszczenia. - Przy okazji udało nam się, po wielu próbach, opracować i wykorzystać laserową metodę czyszczenia sarkofagów - mówi T. Trzos. - Wykorzystaliśmy to przy czyszczeniu sarkofagu królewicza Aleksandra Karola.

Pracownicy firmy konserwatorskiej zaprezentowali wyciąganie z sarkofagu królewicza Aleksandra Karola jego trumny. - Ona jest na razie pusta, bo nie chcieliśmy zakłócać spokoju szczątkom przedstawiciela rodziny królewskiej. Spoczywają tymczasowo w kaplicy biskupa Zadzika i wrócą rychło. Podkreślam z naciskiem, że na czas renowacji sarkofagów trumny ze szczątkami zawsze pozostają w katedrze - tłumaczy ks. Sochacki.

Do krypty zniesiono również z kaplicy Wazów umieszczone tam przejściowo po konserwacji sarkofagi króla Zygmunta Augusta (1520-1572) i jego siostry Anny Jagiellonki (1523-1596). Na środku ustawiono także odnowioną przez konserwatora Ignacego Jakubczyka trumienkę ze szczątkami króla Stanisława Leszczyńskiego (1677-1766), z tyłu zaś, w niszy, stoi trumna króla Augusta II Sasa (1670-1733), która ma być odnawiana w przyszłym roku.

Czas renowacji sarkofagów wykorzystano na renowację krypty. Odsłonięto m.in. pozostałości wczesnoromańskiej świątyni. W miejscach, gdzie skuto tynki, widać również pozostałości świątyni romańskiej z drugiej połowy XI w. - Podczas prac renowacyjnych znaleźliśmy m.in. płytki z posadzki z okresu romańskiego. Prawdopodobnie zostały w XVII wieku wykorzystane ponownie przy urządzaniu wystroju tej krypty - powiedział I. Jakubczyk.

Prace przy sarkofagach są finansowane z pieniędzy przekazanych przez Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa. Na renowację 19 sarkofagów wawelskich przewidziano przekazanie ponad 3 mln zł. Koszt całości prac wyniesie zaś prawie 4 mln zł.