W jednej z sal dawnego zajazdu Pod św. Benedyktem, bo takie miano nosił budynek przy ul. Limanowskiego 51, można - łapiąc za mosiężny uchwyt - rozsunąć dwie połówki Krakusowego kopca i zobaczyć, co ma w środku.

Kopiec Kraka to prehistoria Podgórza, podobnie jak niedaleki kościół św. Benedykta, i od nich zaczyna się wystawowa narracja. W gablotach nie zabrakło też wcześniejszych mieszkańców tych okolic - amonitów i innych dewońskich i kredowych głowonogów. Ale to już historia zbyt odległa.

Muzeum otwierane w roku jubileuszu wyzwolenia Polski w 1918 r. nawiązuje do tych czasów bezpośrednio. Tu bowiem, w ówczesnych austriackich koszarach, bunt oddziałów złożonych z polskich rekrutów wzniecił podporucznik Franciszek Pustelnik. W ten sposób obecna siedziba muzeum była jednym z pierwszych odzyskanych z rąk zaborcy budynków w Polsce. Osobna część ekspozycji poświęcona jest porucznikowi Stawarzowi, współspiskowcowi Pustelnika dowodzącemu wyzwalaniem Krakowa, późniejszemu mieszkańcowi Podgórza.

Remont zajazdu trwał od 2015 roku i kosztował w sumie ponad 11 mln zł, w tym bez mała 4 mln zł to dotacja unijna. Za te pieniądze przystosowano budynek do funkcji muzealnych, ale założono też, że muzeum pełnić będzie funkcje społeczne - ma pomagać w integracji społeczności Podgórza, więc budynek ma zaplecze pozwalające na podjęcie takiej działalności, w tym działającą na stałe kawiarnię. Trzeba tu wspomnieć, że powstanie muzeum jest efektem inicjatywy mieszkańców, zrzeszonych m.in. w Stowarzyszeniu Podgorze.pl.

Liczne widoki miasta, począwszy od rekonstrukcji stanu z wczesnego średniowiecza, skończywszy na fotografiach od Kriegera do Hermanowicza, pozwalają prześledzić rozwój miasta, a w późniejszym czasie dzielnicy Wielkiego Krakowa. Dokumentacja historycznego rozwoju to także liczne artefakty, zarówno znaleziska archeologiczne, jak elementy architektoniczne z czasów nam bliższych, jak brama z jednej z kamienic czy liczne kafle piecowe.

Jest tu opowieść zarówno o pierwszej wojnie światowej z licznymi eksponatami z czasów zaborów, jak i o drugiej oraz o okresie powojennym, który nie był dla Podgórza pomyślny.

Oprócz wystawy głównej będą w muzeum także wystawy czasowe, jak choćby pierwsza - "Podgórze w oczach fotografów", o której już wspomniano.

W najbliższą sobotę i niedzielę muzeum zaprasza na "Weekend otwarcia", którego liczne wydarzenia będą mieć miejsce nie tylko w samym muzeum (oprowadzanie, koncerty), ale także w całym mieście (przedstawienie teatru KTO na Rynku Podgórskim w sobotę czy spacery z przewodnikami po różnych trasach). Całość programu na stronie muzeum na Facebooku.

W normalnym trybie muzeum będzie czynne w godz. 9.30-17, z wyjątkiem poniedziałków. Wtorek będzie dniem darmowego wstępu.