Jedna z największych w Polsce szopek budowana jest w Kalwarii Zebrzydowskiej. Bracia mniejsi są ekspertami od betlejemskiego żłóbka, bo tradycję szopki zapoczątkował sam św. Franciszek z Asyżu.
Uroczyste odsłonięcie ogromnej konstrukcji w bazylice Matki Bożej Anielskiej nastąpi tuż przed Pasterką, ale prace przy budowie szopki rozpoczęły się wraz z Adwentem.
Rozkładana jest panorama, budowany jest podest, a na nim ustawiane są poszczególne elementy krajobrazowe i 150 figurek - statycznych i ruchomych. Wiele z nich trzeba przygotować wcześniej. To bardzo precyzyjna praca. Trzeba sprawdzić, czy figurkom nic nie brakuje, podmalować miejsca wymagające kosmetyki, naprawić uszkodzenia i sprawdzić mechanizm, który je uruchamia. Najstarsze pochodzą z XIX wieku.
Konstrukcja podestu, na którym umiejscowiona jest szopka, ma 20 mkw., a jej tło, przedstawiające malowniczy krajobraz Betlejem, zajmuje 11 m szerokości i 8 m wysokości. Nowością tegorocznej szopki będą zmiany w układzie i ujednolicenie krajobrazu. Będzie można się o tym przekonać już w Boże Narodzenie.
Najważniejszą cechą franciszkańskich szopek, również tej w Kalwarii Zebrzydowskiej, jest to, że nawiązują one do przekazu ewangelicznego, na którym oparł swoje życie św. Franciszek z Asyżu. W szopkach tworzonych przez duchowych synów Biedaczyny nie znajdziemy odniesień do współczesności czy odwołań do aktualnych problemów społecznych i politycznych. Są to szopki tradycyjne. - To jest rzeczywistość, w którą wstępuje Bóg. Staramy się przedstawić miejsce, w którym przyszedł na świat, czyli Betlejem, jego mieszkańców i krajobraz miasteczka - tłumaczy o. Tarsycjusz Bukowski OFM.
Inauguracja szopki odbywa się tuż przed Pasterką. Pozostaje ona wygaszona, a jedynym oświetlonym miejscem jest żłóbek, do którego celebrans położy Dzieciątko, przyniesione w uroczystej procesji. Kiedy Jezus zostanie złożony w żłobie, zaczynają się poruszać figurki, w szopce rozbłyska światło i rozpoczyna się śpiew kolędy "Wśród nocnej ciszy".
Szopka kalwaryjska należy do największych i najokazalszych w Polsce. W okresie bożonarodzeniowym odbywa się przy niej kolędowanie, a całe rodziny przyjeżdżają z różnych stron Małopolski do Kalwarii, by ją obejrzeć.
Pierwszą szopkę na świecie zbudował w r. 1223 we włoskim Greccio św. Franciszek z Asyżu. W Wigilię Bożego Narodzenia zwołał swoich braci i ludzi z pobliskich miejscowości do jaskini w lesie, w której stał już przygotowany żłóbek, słoma i siano. Przyprowadzono owce, a przy żłobie uwiązano woła i osła. W takim otoczeniu o północy sprawowano Mszę św.
Od pamiętnej nocy w Greccio szopki budowane są w całym świecie chrześcijańskim, a najpiękniejsze z nich powstają w świątyniach franciszkańskich.