Wyprawa śladami wywiezionych profesorów

Chodzi o uczczenie ofiar Sonderaktion Krakau, złożenie hołdu profesorom uczelni: Uniwersytetu Jagiellońskiego, Akademii Górniczej i Akademii Handlowej, którzy zostali podstępnie aresztowani 6 listopada 1939 r. przez niemieckich okupantów, a następnie więzieni w obozach Sachsenhausen i Dachau - powiedziała dr Monika Małecka, prezes Zarządu Stowarzyszenia "Ne cedat Academia", współorganizatora wyprawy wraz z Pionem Edukacyjnym krakowskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej.

Jej uczestnicy spotkali się wpierw w historycznej sali 56 Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie w 1939 r. zebrali się profesorowie, których potem uwięziono. Następnie pobrano ziemię spod Dębu Wolności rosnącego przed Collegium Novum, której jedna część zostanie rozsypana 16 listopada na miejscu baraków nr 45 i 46 dawnego niemieckiego obozu koncentracyjnego Oranienburg/Sachsenhausen, druga zaś - 17 listopada na miejscu bloku 23 byłego obozu koncentracyjnego w Dachau, gdzie więziono uczonych krakowskich. Uczestnicy wyprawy wzięli także udział w Mszy św. w kolegiacie akademickiej św. Anny.

- Czujemy się zobowiązani do pamięci o tych, którzy jako pierwsi ginęli, jako kwiat polskiego narodu - powiedział do nich abp Marek Jędraszewski. - Wyprawa będzie czasem nie tylko wielkiej lekcji historii, ale także czasem modlitwy oraz budzenia poczucia odpowiedzialności za to, aby Polska dzisiaj mogła się cieszyć wspaniałymi ludźmi, którzy będą prowadzili ją do dobrej przyszłości, poprzez swoją postawę moralną, ale także możliwy poziom wiedzy, nauki, tych skarbów ducha, które będą przekazywali kolejnym pokoleniom Polaków - dodał metropolita krakowski.

50 uczestników wyprawy, wśród nich m.in. członkowie rodzin aresztowanych w Sonderaktion Krakau oraz licealiści i studenci uczelni krakowskich, weźmie udział nie tylko w uczczeniu pamięci profesorów w kolejnych etapach ich uwięzienia we Wrocławiu, Sachsenhausen i Dachau. Zostaną zorganizowane także prelekcje i pokazy filmowe.

W trakcie Sonderaktion Krakau zostało aresztowanych 183 profesorów, docentów i młodszych pracowników naukowych uczelni krakowskich. Więziono ich wpierw w Krakowie, potem we Wrocławiu oraz w obozach w Sachsenhausen i Dachau. Złe warunki uwięzienia spowodowały, że kilku z nich, w tym Stanisław Estreicher, prawnik, były rektor UJ, Jerzy Smoleński, geograf, Michał Siedlecki, biolog, oraz Ignacy Chrzanowski, polonista, zmarło z wyczerpania. Kolejni zaś, m.in. Stefan Kołaczkowski, polonista, i Jan Włodek, agronom, zmarli wkrótce po uwolnieniu z obozu. Zamordowano trzech profesorów pochodzenia żydowskiego - Leona Sternbacha, Wiktora Ormickiego i Joachima Metalmanna.

Tegoroczna wyprawa jest poświęcona pamięci zmarłego w bieżącym roku prof. Andrzeja Małeckiego, założyciela Stowarzyszenia "Ne cedat Academia", które kultywuje pamięć o wojennej martyrologii uczonych krakowskich oraz ich udziale w tajnym nauczaniu. Ojciec prof. Małeckiego - Mieczysław - był także aresztowany w trakcie Sonderaktion Krakau.