Gniazdo Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w Zakopanem kończy 125 lat

Otworzy je Msza św., która o godz. 10 zostanie odprawiona w sanktuarium Najświętszej Rodziny na Krupówkach. Następnie (o godz. 12) przed kinem "Sokół" (ul. Orkana 2) zaplanowano odsłonięcie pomnika druha Franciszka Marduły. Pół godziny później w kinie "Sokół" rozpocznie się urodzinowa gala.

Gniazdo TG Sokół w Zakopanem powstało w 1894 roku. Jego pierwszym prezesem został lekarz i działacz społeczny Wenanty Piasecki. Hojnie wspierał je, przekazując m.in. pieniądze, grunt pod siedzibę i boisko przy ul. Jagiellońskiej.

W marcu 1905 r. podczas walnego zebrania został uchwalony statut, a w sierpniu odbył się Zlot Sokoli okręgu krakowskiego, w którym wzięło udział 29 drużyn. W 1906 r. TG kupiło plac przy ul. Orkana 2, a w 1908 r. rozpoczęło budowę sokolni. W 1909 r. poświęcił ją ks. Kazimierz Kaszelewski. Sokół liczył wówczas 149 członków, w tym 30 umundurowanych. Wkrótce w budynku Sokoła rozpoczęło działalność kino prowadzone przez Franciszka Pawlicę. Pierwszy film - "Qvo vadis" - został wyświetlony 11 sierpnia 1913 roku.

W okresie I wojny światowej TG Sokół kontynuowało działalność narodową, włączając się m.in. w organizowanie pomocy dla walczących legionistów. W październiku 1918 r. na zebraniu w siedzibie Sokoła powołano Organizację Narodową na czele ze Stefanem Żeromskim, która przekształciła się w Radę Narodową i objęła tymczasową władzę w Zakopanem.

Działalność towarzystwa została przerwana z chwilą wybuchu II wojny światowej. Niemcy przejęli kino, zniszczyli akta, bibliotekę i część sprzętu. W tym okresie zaginął także sztandar Sokoła. Po zakończeniu wojny podjęto próby reaktywacji towarzystwa, jednak władze odmówiły jego rejestracji. Odebrały także należący do niego majątek.

Po przemianach politycznych w 1990 r. w Zakopanem odbyło się zebranie Zespołu Reaktywującego, zainicjowane przez Wojciecha Niedziałka i Franciszka Mardułę, który został prezesem towarzystwa. Od 2007 r. prezesem jest dh Stanisław Marduła, kontynuujący dzieło swojego ojca.

Sokołowi wciąż bliskie są dawne ideały, a przywiązanie do tradycji odzwierciedla się chociażby w zachowaniu przedwojennego munduru, udziale w narodowych uroczystościach, organizacji wspólnego śpiewania pieśni patriotycznych, czynnym włączaniu się w społeczne i kulturalne życie miasta.

  Franciszek Marduła. Materiały TG Sokół