Stowarzyszenie powstało we wrześniu 1980 r. na fali strajków sierpniowych, w wyniku których powstała Solidarność. Kraków był jednym z głównych ośrodków zrzeszenia. Możność działania na uczelniach niezależnych organizacji studenckich była jednym z postulatów powstałego w 1977 r., po śmierci Stanisława Pyjasa, Studenckiego Komitetu Solidarności.

- Komuniści wiedzieli, jaka siła tkwi w młodzieży akademickiej. Wiele miesięcy trwała walka o rejestrację NZS, a zalegalizowany został on dopiero w lutym 1981 roku. Później, po wprowadzeniu stanu wojennego, stał się pierwszą organizacją, która została przez komunistów rozwiązana - powiedział Jarosław Szarek, prezes Instytutu Pamięci Narodowej.

Przypomniał tworzenie podziemnych struktur NZS w okresie stanu wojennego, okupione represjami, oraz niełatwe odrodzenie się organizacji pod koniec lat 80. - Postulaty NZS miały niekiedy wymiar uniwersalny, aktualny do dzisiaj, jak choćby walka o uczelnie wolne od ideologii - powiedział prezes IPN. Zrzeszenie działa do dziś. Jest obecne na ok. 50 uczelniach i skupia ok. 5 tys. studentów.

- Na tych zdjęciach jest cała ta historia - mówił prezes IPN. - Ta wystawa pokazuje, że nasz ówczesny radykalizm, nasze myślenie doprowadziły w efekcie do tego, że dziś możemy cieszyć się wolnością. Wybór zaś miejsca ekspozycji daje wielu osobom, które przewijają się przez Dworzec Główny PKP, możność zapoznania się z burzliwymi losami niezależnej organizacji studenckiej - powiedział Paweł Zechenter, twórca wystawy.

Plansze wystawy, której organizatorami są Niezależne Zrzeszenie Studentów, PKP SA oraz Instytut Pamięci Narodowej, ustawiono przed kasami nr 4 i 5 podziemnego Dworca Głównego PKP. Z parkingu nad dworcem można zjechać windą (peron 5) na poziom -1.