Nie żyje Adam Zagajewski

W Krakowie studiował, tworzył swe młodzieńcze wiersze, tu wrócił w 2002 roku po 20 latach przebywania na emigracji, lecz nie uznawał tego miasta w pełni za swoje. "Szaleńczo lubię Kraków, ale nie należę do niego aż do szpiku kości. Napisałem więcej wierszy o Gliwicach niż o Lwowie. O Lwowie cztery, a o Gliwicach - kilkanaście" - mówił niegdyś w rozmowie z GN.

Był raczej zakorzeniony w poezji niźli w konkretnym miejscu na ziemi. Urodził się 21 czerwca 1945 r. we Lwowie, lecz już po 4 miesiącach został z niego wraz z rodzicami ekspatriowany na teren powojennej Polski. Rodzina osiadła w Gliwicach. Młody Zagajewski pojechał po maturze do Krakowa, by studiować psychologię i filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim. Tu tworzył wiersze i eseje sytuujące go w nurcie poetyckiej Nowej Fali. Wyrazem jego ówczesnej twórczości był tom poezji "Sklepy mięsne" (1975) i napisany wraz z Julianem Kornhauserem tom esejów "Świat nieprzedstawiony" (1974). Od 1976 r. publikował  w czasopismach niezależnych, wydawanych poza cenzurą PRL. Zaangażował się także w działalność Towarzystwa Kursów Naukowych, prowadzących od 1978 r. niezależną działalność edukacyjną. W 1981 r. wyjechał do Paryża. Pozostał na emigracji po wprowadzeniu stanu wojennego. Pisał do paryskiej "Kultury", przede wszystkim stał się jednak autorem i współredaktorem założonych w Paryżu "Zeszytów Literackich". Prowadził także wykłady gościnne na uniwersytetach amerykańskich.

Swemu miastu rodzinnemu poświęcił wiersz "Jechać do Lwowa", który stał się wierszem tytułowym zbioru poetyckiego wydanego w 1985 r. w Londynie. Kolejny - "Płótno", ukazał się w 1990 r. w Paryżu. Mimo przemian politycznych w Polsce poeta zdecydował się wrócić z emigracji dopiero w 2002 r. Symbolicznym zaznaczeniem tego kroku jest tom wierszy "Powrót", wydany w Krakowie w 2003 r. Potem przyszły kolejne: "Anteny" (2005), "Niewidzialna ręka" (2009), "Asymetria" (2014) i "Prawdziwe życie” (2019). Ukazały się także wybory wierszy w tym "Lotnisko w Amsterdamie" (2016).

Zagajewski także po 1981 r. kontynuował pisanie esejów. Głośny stał się m.in. tom "Solidarność i samotność", wydany po raz pierwszy w 1986 r. w podziemnym wydawnictwie w Krakowie. Potem opublikował jeszcze m.in. "Dwa miasta" (1991), "W cudzym pięknie" (1998), "Obrona żarliwości" (2002) i "Substancje nieuporządkowane" (2019).

Był honorowany licznymi nagrodami literackimi, m.in. Nagrodą Fundacji im. Kościelskich (1075), Nagrodą im. Andrzeja Kijowskiego (1986), Międzynarodową Nagrodą Literacką Neustadt (2004), Europejską Nagrodą Poetycką (2010) i Nagrodą Literacką im. Eichendorffa.

"Moją naturalną skłonnością jest powątpiewanie, ironia, pewna trzeźwość spojrzenia, niechęć do ludzi żyjących w stanie ciągłej egzaltacji, ale jednak w poezji szukam egzaltacji i ekstazy" - mówił o swej twórczości poetyckiej. "Poezja to w ogóle przedziwny stop wielkich emocji i wielkiego chłodu. Poeta, który kierowałby się w pisaniu wyłącznie emocjami, byłby grafomanem. Przeżywając coś bardzo mocno, musi to zapisywać z chłodnego kawałka swojej duszy" - dodawał.