Znany dziennikarz i pisarz historyczny Stanisław M. Jankowski (1945-2022), zmarły 10 lutego, został pochowany na cmentarzu Rakowickim.
Pożegnali go 16 lutego rodzina, przyjaciele i członkowie instytucji oraz organizacji, z którymi współpracował. Wspominali go nad grobem m.in. Mieczysław Gil, niegdyś dziennikarz, potem przywódca małopolskiej Solidarności i parlamentarzysta, Jolanta Drużyńska z Radia Kraków, która była współautorką niektórych jego książek, Cecylia Radoń z Instytutu Pamięci Narodowej i Michał Zabłocki ze Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.
- Radio Kraków było miejscem, gdzie Staszek nie tylko bywał gościem audycji, lecz także miejsce, w którym występował w roli twórcy, autora czy współautora słuchowisk radiowych i audycji dokumentalnych. Słuchowiska, obok reportażu i dokumentu, to najwyżej ceniony gatunek sztuki radiowej. Pierwszym z nich według scenariusza Staszka Jankowskiego było w 1975 r. kilkuodcinkowe słuchowisko o zamachu na Koppego. Słuchowisko wyreżyserowała Romana Bobrowska, wśród wykonawców były tuzy krakowskiego świata aktorskiego: Jerzy Trela, Jerzy Radziwiłłowicz, Jerzy Bińczycki, Aleksander Fabisiak, Bożena Adamek. W 1977 r. pojawiło się kolejne - "Kombatanci", opowiadające o konflikcie z przyznaniem odznaczeń za zasługi, a w kolejnych latach: "Pierwsze dni Rzeczypospolite"”, "Do powstania" o udziale krakowskich studentów w powstaniach śląskich, "Ostatni lot Halifaxa", "Wywiadowcy", pośród nich wyjątkowy "Król perkozów" - rzecz o miłości do przyrody, o bezdusznej biurokracji i wyrachowaniu tych, dla których atrakcyjność miejsca postrzegana jest tylko przez pryzmat możliwości zarobienia na nim pieniędzy. W drugiej połowie lat 80. na antenie Radia Kraków pojawił się cykl "Gawędy historyczne Stanisława Marii Jankowskiego" - powiedziała J. Drużyńska. - Kiedy otwieramy elektroniczną bazę radiowego archiwum słownego, pod numerem 1 widnieje hasło: "Katyń - materiały". To rozmowa z ks. Leonem Musielakiem, więźniem Kozielska. Autorami audycji byli Edward Miszczak i Stanisław M. Jankowski. To jedna z 30 audycji z cyklu "Z archiwum katyńskiego", które z inicjatywy Staszka nagrywane były - wspólnie z Edkiem Miszczakiem - w latach 1989-1990. W latach 90. powstały kolejne audycje dokumentalne, które tworzyliśmy już razem, m.in. o obrońcach Poczty Polskiej w Gdańsku, śmierci gen. Okulickiego czy o humorze i satyrze z okresu stanu wojennego, m.in. z udziałem Doroty Terakowskiej i Maćka Szumowskiego. Wiele tematów podejmowanych w książkach, które razem napisaliśmy, miało także swoją radiową odsłonę - wspominała reporterka Radia Kraków.
Zmarły był autorem ponad 20 książek, kilku tysięcy artykułów publicystycznych, scenariuszy słuchowisk radiowych i filmów dokumentalnych. Zasłużył się w przywróceniu powszechnej wiedzy o zbrodni katyńskiej. Redagował m.in. niezależny "Biuletyn Katyński", był również pomysłodawcą pierwszej w Polsce wystawy o ofiarach mordów sowieckich. Ekspozycja "Zginęli w Katyniu" została pokazana w Krakowie pod koniec lat 80. Zmarły pisarz był m.in. konsultantem przy tworzeniu przez Andrzeja Wajdę filmu "Katyń". Za badanie i upowszechnianie problematyki zbrodni katyńskiej został uhonorowany w 2017 r. nagrodą Świadek Historii, przyznawaną przez Instytut Pamięci Narodowej. Za działania dotyczące sprawy katyńskiej (był m.in. wraz z Ryszardem Kotarbą autorem źródłowej monografii "Literaci a sprawa katyńska - 1945" [2003]) został również odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Był inicjatorem powstania w 1989 r. Niezależnego Komitetu Historycznego Badania Zbrodni Katyńskiej. Jeszcze wcześniej współpracował z działającym w Krakowie pod kierunkiem Adama Macedońskiego niezależnym Instytutem Katyńskim.
Czytaj także: