Nagroda jest przyznawana od 2008 r. Jej patronem jest żyjący w latach 1804-1878 uczony, lekarz, profesor i rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, w latach 1866-1874 wybitny prezydent Krakowa.  Honoruje się nią osoby oraz instytucje działające na rzecz dobra wspólnego, miasta Krakowa i Małopolski oraz osoby wyróżniające się postawami patriotycznymi i obywatelskimi. Do tej pory jej laureatami byli m.in. aktorka Anna Dymna, prowadząca m.in. fundację dobroczynną „Mimo wszystko”, ks. Andrzej Augustyński, m.in. założyciel pomagającego młodzieży Stowarzyszenia Siemacha, prof. Franciszek Ziejka, były rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego i wieloletni przewodniczący Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa, dr Jolanta Stokłosa, prezes zarządu Towarzystwa Przyjaciół Chorych „Hospicjum im. św. Łazarza” w Krakowie, prof. Andrzej Zoll, prawnik, były prezes Trybunału Konstytucyjnego, i prof. Jacek Purchla, historyk sztuki, ekonomista i znawca dziedzictwa kulturowego.

- Otrzymanie Nagrody Józefa Dietla, wielkiego prezydenta i reformatora Krakowa z XIX wieku, jest prestiżowym wyróżnieniem dla każdego samorządowca, dla każdego krakowianina, który przyczynia się do rozwoju miasta. Społeczeństwo obywatelskie uosabiane przez demokrację lokalną, to fundament demokracji, zgodny zresztą z zasadą pomocniczości i nauką społeczną Kościoła. - mówił laureat. - To samorządowiec z krwi i kości. Nazwisko Kazimierza Barczyka kojarzy się z odnowionym samorządem. Jako parlamentarzysta także uczestniczył czynnie w tworzeniu reformy samorządowej - powiedział Jacek Zieliński, prezes zarządu Fundacji Nagrody im. Józefa Dietla.

Tegoroczny laureat nagrody urodził się w 1950 r. Ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim. Pracował jako sędzia. W związku z zaangażowaniem się w tworzenie Solidarności w Małopolsce, po wprowadzeniu stanu wojennego został odwołany ze stanowiska sędziego. Do 1987 r. uniemożliwiano mu także wpis na listę adwokatów. W latach 80. ub. wieku współpracował z podziemnym pismem "Paragraf", działał w Krajowym Duszpasterstwo Prawników, a także w Duszpasterstwie Ludzi Pracy w Kamieniołomie im. Jana Pawła II przy parafii św. Józefa w Krakowie. W 1988 doradzał strajkującym hutnikom.

Brał czynny udział w przygotowywaniu projektów ustaw mających zmienić stan prawny w wielu dziedzinach. Kierował w latach 1980-1992 Centrum Obywatelskich Inicjatyw Solidarności, które przygotowywały rozwiązania prawne. Po 1989 r. był m.in. posłem i podsekretarzem stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Poświęcił się przede wszystkim działalności samorządowej. Był współautorem projektów ustaw o samorządach: gminnych, powiatowych i wojewódzkich. Był i jest członkiem samorządów terytorialnych różnego szczebla. Od 1990 do 1993 r. przewodniczył Radzie Miasta Krakowa (radnym pozostał do 1998 r.).  Od 2006 r. do chwili obecnej jest radnym Sejmiku Województwa Małopolskiego. W latach 2010-2014, przewodniczył temu gremium. Obecnie jest jego wiceprzewodniczącym. Od 1991 r. przewodniczy Stowarzyszeniu Gmin i Powiatów Małopolski, od 1996 r. zaś Federacji Gmin i Powiatów Małopolski.

Warto dodać, że działalność tegorocznego laureata nagrody, nie ogranicza się tylko do spraw samorządowych. Był także inicjatorem powstania Muzeum Armii Krajowej, szlaku Architektury Drewnianej w Małopolsce, współinicjatorem powstania Centrum Muzyki w Krakowie oraz Małopolskiego Centrum Nauki. W 2006 powołano go w skład rady patronów Centrum Jana Pawła II "Nie lękajcie się". Zapoczątkował także 22 lata temu akcję „Podarujmy lato dzieciom ze Wschodu”, w trakcie której kilka tysięcy dzieci polskich zza granicy wschodniej miało możność wypoczynku letniego w Małopolsce.