Nagrodę ustanowiła  w 1997 r. krakowska Fundacja "Źródło", wydająca do marca 2020 r.  pod tą samą nazwą tygodnik rodzin katolickich. Po zakończeniu działalności fundacji w 2021 r. tę inicjatywę przejęło Polskie Stowarzyszenie Obrońców Życia Człowieka, w imieniu którego obecnie działa Kapituła Nagrody. Wyróżnienie jest przyznawane osobom, które w szczególny sposób zasłużyły się w działalności na rzecz umacniania rodzin. Ksiądz prof. Machniak, który jest m.in. rektorem Międzynarodowej Akademii Bożego Miłosierdzia, otrzymał nagrodę "za szczególne umacnianie rodzin w Polsce przez posługę: kapłana, duszpasterza, naukowca, i wychowawcy, który jest zawsze blisko rodzin, wspomaga je w odnajdywaniu drogowskazów prowadzących do Pana Boga".

Wyróżnienie wręczono w sali senackiej Politechniki Krakowskiej, której studentem i pracownikiem był niegdyś patron nagrody Jerzy Ciesielski (1929-1970), aktywny uczestnik duszpasterstwa akademickiego prowadzonego przez Karola Wojtyłę i bardzo przezeń ceniony. Obecnie jest kandydatem na ołtarze. 17 grudnia 2013 r. papież Franciszek podpisał dekret uznający heroiczność jego cnót.

Duchowość sługi Bożego Ciesielskiego była od dawna bliska tegorocznemu laureatowi nagrody. Poświęcił jej m.in. książki. - Z osobą Jerzego Ciesielskiego zapoznałem się ponad 30 lat temu. Pani Danuta Ciesielska udostępniła mi jego notatki. Mogłem przez nie poznać głębię jego wspaniałego życia i zachwycić się nim. Wtedy zrozumiałem, że każdy człowiek jest zdolny do tego, aby prowadzić życie wewnętrzne - wspomniał ks. prof. Machniak. Dodał, że patron nagrody w swoją relację do Boga potrafił włączyć swą rodzinę i przyjaciół. - Odkryłem w osobie Jerzego Ciesielskiego niezwykłą postać. Modlę się często za jego przyczyną i chciałbym, żeby jak najszybciej był błogosławionym, bo potrzeba nam takich wzorców - powiedział ks. prof. Machniak.

Abp Marek Jędraszewski gratulował laureatowi nagrody jego "świadectwa dawanego na rzecz życia i tego zmagania osobistego, by trwać jako kapłan, jako świadek życia, jako świadek tego życia poprzez pryzmat  Chrystusowego zmartwychwstania". Zaznaczył, że "w obecnych czasach nie dla wszystkich jest oczywiste, że wraca się do świetlanych postaci swoich uczelni, a tutaj, w przypadku Jerzego Ciesielskiego, jest pewna ciągłość, która wpisuje się w świat wartości, w jakim żyje i w którym pragnie żyć Politechnika Krakowska. To bardzo znaczący znak uznania świata w pewnej trwałej wartości a jednocześnie znak sprzeciwu dla świata, który tak często z lekceważeniem myśli o ludzkim życiu".

Ks. prof. Machniak, jak każdy z dotychczasowych laureatów Nagrody im. Ciesielskiego, otrzymał ikonę przedstawiającą Świętą Rodzinę. W uroczystości nie mogła tym razem wziąć udziału Danuta Ciesielska, wdowa po patronie nagrody.

Nagrodę Ciesielskiego otrzymali do tej pory: Franciszek Adamski, Włodzimierz Bojarski, Zbigniew Cichoń, Bogdan Chazan, Zbigniew Chojnacki, Józef Dąbrowski, Włodzimierz Fijałkowski,   Jan Maria Jackowski,  abp. Marek Jędraszewski, Marek Jurek, ks. Tomasz Kancelarczyk, Stanisław Kogut, Marek Krobicki, Rafał Michalik, Marian Paluch, Jacek Pulikowski, Lech Polakiewicz, o. Tadeusz Rydzyk, Czesław Ryszka, bp Stanisław Stefanek, Czesław Sudewicz, Antoni Szymański, Gabriel Turowski, Janusz Wardak, Paweł Wosicki.