Kraków. Jubileusz filharmoników

Pierwszy koncert nowo powołanej Filharmonii Krakowskiej odbył się 3 lutego 1945 r. w sali kinoteatru "Świt", w gmachu zbudowanego w 1931 r. Domu Katolickiego, gdzie filharmonicy grają do dziś. Orkiestrą zadyrygował Zygmunt Latoszewski. Pod jego batutą rozbrzmiały: "Odwieczne pieśni" Mieczysława Karłowicza, "II Koncert fortepianowy f-moll" Fryderyka Chopina (solista Zbigniew Drzewiecki) i "VI Symfonia" Piotra Czajkowskiego. - Pamiętam jeszcze z dzieciństwa historycznych koncertmistrzów skrzypiec: Zdzisława Roesnera i Leszka Izmaiłowa, a z podium dyrygenckiego także Zygmunta Latoszewskiego, który poprowadził wspomniany pierwszy powojenny koncert - mówi Lesław Czapliński, znany krakowski publicysta muzyczny.

Obecne dwa koncerty jubileuszowe w dniach 31 stycznia i 1 lutego, były repertuarowym odtworzeniem historycznego koncertu z 1945 r. Orkiestrę FK poprowadzili tym razem kolejno trzej dyrygenci związani z instytucją: Jerzy Maksymiuk, doradca artystyczny Filharmonii w latach 1992–1998, Alexander Humala, jej obecny szef artystyczny oraz Antoni Wit, od 2013 roku dyrygent honorowy FK. Solistą był pianista Jan Lisiecki.

Pierwszy koncert jubileuszowy odbył się w siedzibie FK przy ul. Zwierzynieckiej. Poprzedziło go odsłonięcie w głównym foyer instytucji, tablicy upamiętniającej postać wielce zasłużonego dla Filharmonii noszącej imię Karola Szymanowskiego, Jacka Berwaldta (1934-2024). Był on muzykologiem, związanym z FK jako dyrektor Działu Programowego w latach 1974-2009, zastępca dyrektora od 1988 r. i p.o. dyrektora w latach 2006-2008.

FK jest instytucją kultury samorządu województwa małopolskiego. Na uroczystość jubileuszową przybyli przedstawiciele władz samorządowych na czele z wicemarszałkiem Witoldem Kozłowskim. Zasłużonych pracowników odznaczono złotymi i srebrnymi Krzyżami Małopolski, zaś samą instytucję uhonorowano złotym medalem Polonia Minor. Obecne władze Małopolski zarezerwowały w budżecie 450 mln zł na budowę nowej siedziby FK, która powstanie prawdopodobnie w okolicach Ronda Grzegórzeckiego.

Koncert powtórzono w sobotę 1 lutego w Centrum Kongresowym przy Rondzie Grunwaldzkim. Poprzedziła go prezentacja wydanej z okazji jubileuszu książki "Jedno życie to jest cały świat. O początkach Filharmonii Krakowskiej". Jej autorką jest Maria Wilczek-Krupa, muzykolog, znana autorka książek, obecnie prorektor Akademii Muzycznej. Przypomniała, że instytucja rodziła się etapami, od przedwojennych koncertów symfonicznych w tym także w latach 1934-1937 orkiestry Towarzystwa Muzycznego w Krakowie o nazwie Filharmonia Krakowska przez okupacyjną Filharmonię Generalnego Gubernatorstwa. W tej ostatniej grało niemało Polaków, co było formą przetrwania dla nich i ich rodzin. Władze podziemne nie uważały tego za naganne. Owi muzycy oraz instrumenty i nuty Filharmonii GG stworzyły podwaliny FK.

Warto dodać, że dwie bardzo wartościowe publikacje źródłowe, wyszły spod pióra red. Anny Woźniakowskiej w latach 2005 i 2020.

W koncertach jubileuszowych nie wziął udziału Chór FK. - Tylko dlatego, że w tym historycznym koncercie sprzed 80 lat nie przewidziano udziału chóru - wyjaśnia L. Czapliński.

Z szeregów tego zespołu wokalnego wywodzi się Mateusz Prendota, obecny dyrektor placówki. Dyrektorami artystycznymi byli zaś m.in. Bohdan Wodiczko, Henryk Czyż, Jerzy Katlewicz i Krzysztof Penderecki. Za "złoty okres" FK uważa się okres dyrektury artystycznej Katlewicza (1968-1980). FK kształciła smak artystyczny wielu pokoleń melomanów. Mieli oni okazję słuchania zarówno utworów z klasyki repertuarowej jak i dzieł współczesnych, w tym prawykonań. Występowali także i występują wybitni soliści z kraju i zagranicy. Instytucja przyczynia się również do muzycznego kształcenia dzieci, zarówno jako słuchaczy przeznaczonych dla nich koncertów jak i...jako wykonawców czyli chórzystów Chóru Chłopięcego FK.

O Filharmonii Krakowskiej napiszemy wkrótce obszerniej na łamach „Gościa Krakowskiego”.

  Plakat historycznego pierwszego koncertu FK w dniu 3 lutego 1945 r. Materiały prasowe Filharmonii Krakowskiej