Konserwacja rękopisów z tej placówki trwa już 10 lat. Jej celem są zachowanie, prezentacja i popularyzacja unikalnego dziedzictwa i bogatej działalności zakonu bonifratrów na polu polskiej medycyny i szpitalnictwa. - Jest to wkład wyjątkowy, gdyż bonifratrzy, którzy przybyli do Polski w 1609 r., są twórcami współczesnej opieki szpitalnej w naszym kraju. W przeciwieństwie do innych placówek, które w dawnych wiekach były raczej przytułkami, zakonnicy przyjmowali potrzebujących, diagnozowali i leczyli, a po powrocie pacjenta do zdrowia, wypisywali ze szpitala - opisuje Judyta Pawlak z Biblioteki i Archiwum Konwentu Bonifratrów w Krakowie.

"Księgi chorych" były spisywane na przestrzeni 300 lat, od 1609 r. do II wojny światowej. Mimo że rękopisy mogą wydawać się niepozorne, doskonale prezentują historyczny rys z burzliwych czasów, takich jak okres zaborów czy powstanie styczniowe. Jednak mocno zostały nadgryzione zębem czasu.

- Często są one bardzo zabrudzone czy pokryte licznymi plamami z kleju. Obecne są też przebarwienia i zabrudzenia wynikające z codziennego użytkowania. Zdarzają się również mechaniczne uszkodzenia, takie jak ubytki czy przedarcia. Bardzo często atrament jest już wyblakły. Wszystko to powoduje, że ryzyko ich bezpowrotnej utraty jest wysokie - opowiada J. Pawlak.

Dzięki pracom konserwatorskim kolejne manuskrypty będą mogły być odpowiednio zabezpieczone oraz poddane digitalizacji. Ostatnio w ramach środków z Funduszu Promocji Kultury Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego udało się uratować 5 następnych egzemplarzy z lat 1856-1865, czyli okresu, który dla Krakowa okazał się szczególnie dotkliwy z uwagi na epidemie tyfusu, odry, a także cholery azjatyckiej i ospy.

Dawne rękopisy medyczne są przechowywane w magazynie Biblioteki i Archiwum Konwentu Bonifratrów w Krakowie przy ul. Krakowskiej 48. Oprócz dokumentacji medycznej można tam zobaczyć także Księgę Ordynacji Medycznych z XVIII w. wraz z piórami, które zostały znalezione w niej w czasie konserwacji, plany budowy szpitala krakowskich bonifratrów autorstwa Teodora Talowskiego czy kamienie nerkowe, żółciowe i ciała obce wydobyte z pacjentów w szpitalu wrocławskich bonifratrów na przełomie XIX i XX w.

Jednostka regularnie organizuje pokazy i lekcje biblioteczno-archiwalne. Szczegółowe informacje można uzyskać pod adresem biblioteka@bonifratrzy.krakow.pl.

Więcej na ten temat napiszemy w najbliższym wydaniu "Gościa Krakowskiego" (na 2 marca).