Jubileusz metropolii krakowskiej

Arcybiskup Marek Jędraszewski przypomniał, że ogłoszenie wspomnianej bulli miało miejsce w święto apostołów Szymona Gorliwego i Judy Tadeusza, patrona spraw beznadziejnych. - Jej pierwsze zdanie brzmi: "Dopiero co w cudowny sposób, dzięki Bożej Opatrzności hojnie udzielającej pomocy, została przywrócona jedność Polski po długotrwałym podziale tegoż katolickiego narodu, podległego różnym rządom, a natychmiast ukazała się wszystkim konieczność uporządkowania tamże nie tylko spraw państwowych, lecz również i to jeszcze bardziej -  religijnych". To stwierdzenie o konieczności uporządkowania wskazuje na niezwykłą aktywność Stolicy Apostolskiej od samych początków, kiedy było już pewne, że rodzi się na nowo Polska, że powstaje z martwych po 123 latach niewoli - powiedział metropolita krakowski. - Ta bulla, gdy chodzi o Kraków, wprowadziła tutaj radykalne zmiany. Bo stolica biskupia w Krakowie istniała już 925 lat - ponad 9 wieków, od pamiętnego 1000 roku słynnego zjazdu gnieźnieńskiego. Biskup krakowski Adam Stefan Sapieha został arcybiskupem, biskupstwo krakowskie - arcybiskupstwem. Z kolei arcybiskupstwo krakowskie - metropolią z następującymi diecezjami sufragalnymi: tarnowską, kielecką, częstochowską i katowicką. Te dwie ostatnie powstały właśnie wtedy - powiedział abp Jędraszewski.

Abp Jędraszewski wezwał do modlitwy za arcybiskupów metropolitów - kard. Adama Stefana Sapiehę, abp. Eugeniusza Baziaka, kard. Franciszka Macharskiego i kard. Stanisława Dziwisza oraz do św. Jana Pawła II, który jako kard. Karol Wojtyła był metropolitą krakowskim w latach 1964-1978. Prosił o modlitwę także za wszystkich zmarłych i żyjących biskupów metropolii krakowskiej w jej poprzednim, ale także aktualnym kształcie, za kapłanów, za osoby życia konsekrowanego, za wszystkich wiernych świeckich.

W uroczystościach na Wawelu wzięli udział biskupi z archidiecezji krakowskiej i diecezji tworzących metropolię krakowską dziś i 100 lat temu: metropolita krakowski senior kard. Dziwisz, metropolita częstochowski abp Wacław Depo, metropolita katowicki abp Andrzej Przybylski, biskup tarnowski Andrzej Jeż, biskup bielsko-żywiecki Roman Pindel, biskup kielecki Jan Piotrowski, a także biskupi pomocniczy.

Bulla z 1925 r. była skutkiem konkordatu podpisanego w tym samym roku przez Polskę i Stolicę Apostolską. Na jej mocy powiększono teren diecezji krakowskiej, podniesionej do rangi archidiecezji, o 10 parafii z diecezji kieleckiej, kilka z diecezji tarnowskiej oraz parafie z terenu Spisza i Orawy. Nominację pierwszego metropolity krakowskiego ogłoszono w bulli papieskiej "Comissum humilitati nostre" z 14 grudnia 1925 r. - Co ciekawe, jak wspominał ks. prof.  Bolesław Kumor w źródłowym artykule "Początki metropolii krakowskiej", ogłoszonym w czasopiśmie "Analecta Cracoviensia", bp Sapieha nie był początkowo zwolennikiem utworzenia nowej metropolii w Krakowie. "Tworzenia nowych prowincji kościelnych nie widzę potrzeby, tylko pewne nowe ugrupowanie diecezji w nich jest konieczne" - pisał 30 maja 1920 r. w liście do bp. Henryka Przeździeckiego - przypomina dr Joanna Wieliczka-Szarkowa, historyk i pisarka. Potem jednak zmienił zdanie, przekonany przez braci w biskupstwie o pożytku takiego rozwiązania.

Nowy metropolita odbył ingres do katedry 17 stycznia 1926 r. Wzięli w nim także udział biskupi ordynariusze pozostałych diecezji tworzących metropolię: Leon Wałęga z Tarnowa, Teodor Kubina z Częstochowy, August Hlond z Katowic i Augustyn Łosiński z Kielc, liczne duchowieństwo, a także przedstawiciele władz państwowych i samorządowych oraz organizacji katolickich. - Był to drugi, ale nie ostatni ingres Sapiehy. Pierwszy miał miejsce 3 marca 1912 r. po mianowaniu go biskupem krakowskim, trzeci zaś - 17 marca 1946 r. po kreowaniu go kardynałem - przypomina dr Wieliczka-Szarkowa.

Warto wspomnieć, że ustanowienie nowej metropolii było efektem kilkuwiekowych starań, ze względu na wielkość i znaczenie diecezji krakowskiej. Nowo kreowana w 1925 r. metropolia krakowska przetrwała w tej formie, z przerwą wojenną, do 1992 r., gdy dokonano nowego podziału terytorialnego diecezji w Polsce. Archidiecezję krakowską poważnie okrojono, powołano także na bazie dwóch diecezji wchodzących w skład metropolii krakowskiej dwie nowe metropolie. Od tej pory w skład metropolii krakowskiej, na miejsce Katowic i Częstochowy, weszła nowa diecezja bielsko-żywiecka.