Pokazano prawie kompletny zbiór dzieł i innych artefaktów, jak zdjęcia i listy, pozostałych po prawie całkowicie zapomnianej arcymistrzyni sztuki użytkowej, przekazany przez siostrę artystki po śmierci tej ostatniej, zmarłej w 1979 r. w wieku 77 lat. - To krakowska artystka, która dziś jest zupełnie w Krakowie nieznana, zapomniana. Chcieliśmy ją pokazać światu, oddając tym samym hołd. Marzyła o dużej wystawie swoich prac. To jest spełnienie tego marzenia i naszego także - powiedziała Justyna Matwijewicz, jedna z kuratorek pokazu.

W początkach XX w. powstało w Krakowie Stowarzyszenie "Warsztaty Krakowskie", w którym zgodnie z duchem epoki edukowano "dziewczyny z ludu" w sztukach pięknych. Wybitną postacią stowarzyszenia był Antoni Buszek, entuzjasta modnej podówczas w Europie, a pochodzącej z wyspy Jawy sztuki batiku. Oryginalne jawajskie batiki powstawały w ten sposób, że na jedwabnej lub (rzadziej) bawełnianej tkaninie malowano roztopionym woskiem wzory, a następnie po jego zastygnięciu tkaninę farbowano. Po usunięciu wosku w gorącej kąpieli otrzymywało się zaplanowane uprzednio wzory. Przy dużej wprawie i odpowiednim uprzednim zaplanowaniu możliwe było otrzymywanie wzorów wielobarwnych.

Spośród nastolatek w pracowni A. Buszka młoda Kogutówna wyróżniała się od początku, a jej największym sukcesem było zdobycie medalu i Grand Prix na Międzynarodowej Wystawie Sztuki Dekoracyjnej i Wzornictwa w Paryżu w roku 1925. Do śmierci pozostała wierna wypracowanemu w młodości stylowi i na jej szczęście ludowe korzenie jej sztuki zapewniły jej w miarę bezbolesne przejście przez dekretowane przez nową powojenną władzę socrealistyczne wynalazki w sztuce.

Wystawa w Muzeum Etnograficznym jest w gruncie rzeczy monograficznym i całościowym przedstawieniem dzieła życia artystki. Oglądając zabawki projektowane przez Zofię Stryjeńską, a malowane przez Józefę Kogut - smoki, figurę Twardowskiego czy Lajkonika - widzimy, jak wielki wpływ na naszą wyobraźnię i postrzeganie tzw. cepeliady miało i ma dzieło "fantastycznej Józefy".

Wystawę można oglądać do 30 sierpnia 2026 r. w Domu Esterki przy ul. Krakowskiej 46.