Uroczystość przekazania not identyfikacyjnych 30 ofiar totalitaryzmów, których szczątki odnaleziono w trakcie prac poszukiwawczych Instytutu Pamięci Narodowej odbyła się 22 lipca. List do jej uczestników skierował prezydent Andrzej Duda. "Dopiero po upadku totalitarnych imperiów i przeprowadzeniu koniecznych rozrachunków z naszą powojenną historią prawda zatriumfowała nad fałszem i manipulacją. Pojęcia takie, jak wierność i zdrada, patriotyzm i kolaboracja odzyskały swoje autentyczne, właściwe i teraz oczywiste dla nas znaczenie. Nie ulega już wątpliwości, że w suwerennej Ojczyźnie należy czcić zasługi i poświęcenie rodaków, których przez dekady znieważano i skazywano na zapomnienie: żołnierzy obydwu konspiracji, walczących przeciwko najeźdźcom i okupantom niemieckim i sowieckim oraz kontynuujących podziemną misję w latach powstania antykomunistycznego" - napisał prezydent. "Dziś oficjalnie przywracamy pamięć o kolejnych 30 z nich. Wyrażam głęboką wdzięczność badaczom, dzięki którym doczesne szczątki naszych bohaterów są odnajdywane i mogą zostać pogrzebane godnie, z państwowymi honorami. To wielkie i ważne dzieło, prowadzone przez Instytut Pamięci Narodowej, zaowocowało zidentyfikowaniem łącznie już 220 osób" - dodał.

Irena Odrzywołek urodziła się 20 grudnia 1925 r. w Byczynie w pow. chrzanowskim (obecnie dzielnica Jaworzna). Tuż po wojnie rozpoczęła pracę w więzieniu św. Michała w Krakowie, gdzie w czerwcu 1946 r. podjęła współpracę z uwięzionym tam ppor. Bolesławem Pronobisem ps. Ikar, żołnierzem 16 Pułku Piechoty Armii Krajowej i dowódcą oddziału Narodowych Sił Zbrojnych "Huragan". Na jego polecenie nawiązała kontakt z członkami podziemia niepodległościowego. Przemyciła także do więzienia kupione przez siebie pistolet i granaty. Posłużyło to do udanej akcji rozbicia więzienia 18 sierpnia 1946 r. przez oddział zgrupowania Józefa Kurasia "Ognia" i udanej ucieczki uwolnionych 64 więźniów.

Irena Odrzywołek jako łączniczka NSZ próbowała razem z "Ikarem" przedostać się na Zachód. Została aresztowana w listopadzie 1946 r. w Gliwicach i skazana przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Katowicach 3 grudnia 1946 r. na karę śmierci. Wyrok wykonano 17 grudnia 1946 r., na trzy dni przed jej 21. urodzinami, w więzieniu przy ul. Mikołowskiej w Katowicach. Jej szczątki odnaleziono we wrześniu 2019 r., podczas prac ekshumacyjnych prowadzonych przez IPN na cmentarzu komunalnym przy ul. Panewnickiej w Katowicach, a następnie przekazano do badań identyfikacyjnych.

Czytaj także:

Okrutny finał brawurowej akcji

  Irena Odrzywołek została zamordowana na trzy dni przed swoimi 21. urodzinami. Materiały prasowe IPN